بررسی و نقد کتاب «گل داوودی و شمشیر: الگوهای فرهنگ ژاپن»

کتاب «گل داوودی و شمشیر: الگوهای فرهنگ ژاپن»   (The chrysanthemum and The sword: patterns of Japanese Culture)  اثر «روث بندیکت» (Ruth Benedict) انسان شناس آمریکایی می باشد. بندیکت در این کتاب با تاکید بر خاص بودن سیستم ارزشهای حاکم بر فرهنگ ژاپن، سعی در تبیین این سیستم از طریق مقایسه آن با فرهنگ غرب می کند؛ و در نهایت الگوی حاکم در فرهنگ غرب را «فرهنگ گناه» (guilt culture) و الگوی حاکم در فرهنگ ژاپن را «فرهنگ شرمساری» (shame culture)  معرفی می کند. از نظر بندیکت، در غرب به خاطر ریشه دار بودن آموزه های دینی، مفهوم «وجدان» عامل بازدارنده ای محسوب شده و در صورت زیرپاگذاشته شدن آن، احساس «گناه» در برابر خالق به فرد دست می دهد؛ این در حالیست که در ژاپن به خاطر مبهم بودن جهان بینی دینی و اخلاقی، مفاهیم وجدان و گناه چندان مانوس نبوده و این «دیده نشدن» توسط مردم، و متعاقبا «شرمسار نشدن» در نزد آنهاست که عامل بازدارنده محسوب می شود. لذا از دید بندیکت در ژاپن، «عمل ناروا»، نه الزاما در معنای عمل «غیر اخلاقی»، بلکه بیشتر به معنی عمل «خارج از عرف» که موجب نکوهش عامه – و نه وجدان یا خدا- می گردد، تفسیر می شود.  به بیان دیگر در فرهنگ گناه عامل بازدارنده «درونی» و در فرهنگ شرمساری عامل بازدارنده «بیرونی»  است.

کلیدواژه ها:

فرهنگ ژاپن ، گل داوودی ، شمشیر ، گناه ، شرمساری