وضعیت فرهنگی اردبیل بر اساس تراجم رجال از قرون نخستین تا قرن دهم

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 211

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHRU-9-2_008

تاریخ نمایه سازی: 7 آذر 1400

چکیده مقاله:

با ورود اسلام به ایران، برای حدود دو قرن، ایرانیان در عرصه مناسبات سیاسی و اداری نقش چندانی نداشتند؛ اما با روی کار آمدن عباسیان، زمینه برای نفوذ ایرانیان در عرصه های سیاسی و فرهنگی به وجود آمد. اشتغال ایرانیان به علوم از همان ابتدا از یک سو و توجه خلفا به آموزش دینی مردم سرزمین های مفتوحه از آغاز فتوحات از سوی دیگر، انتشار علوم دینی را در ایران باعث شد. علم اولین وسیله ارتباط ایرانیان برای مشارکت در حکومت اسلامی بود. ایرانیان در جریان شکل گیری تمدن اسلامی و البته در کنار سایر اقوام و ملل، سهم درخور توجهی ایفا کردند. در این میان، مناطق مختلف ایران از جمله اردبیل، به فراخور وضع سیاسی فرهنگی، در روند شکل گیری تمدن اسلامی تاثیرگذار بوده اند. به باور نگارنده، با بررسی تراجم علمای اردبیل، می توان دریافت که دانشمندان اردبیل در بالندگی دسته ای از علوم سهیم بوده اند. همچنین موقعیت استراتژیک و حوادث سیاسی منطقه و نیز پویا نبودن و رونق نداشتن مراکز علمی اردبیل، بر وضعیت فرهنگی منطقه تاثیرگذار بوده است. نتیجه مبین آن است که دانشمندان منطقه بیشترین فعالیت را در حوزه علوم اسلامی، به ویژه عرفان و حدیث داشته اند. همچنین به علت نبود ثبات سیاسی و پویا نبودن مراکز علمی منطقه، بسیاری از دانشمندان اردبیل اقدام به مهاجرت کردند و مراکز علمی منطقه چندان در کانون توجه دانشمندان سایر مناطق نبود. 

نویسندگان

فاطمه جعفرنیا

استادیار تاریخ دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • کتاب های فارسی. آقابزرگ الطهرانی، (۱۴۰۳)، الذریعه، بیروت: دارالاضواء ...
  • ابن ابی ­اصیبعه، (بی تا)، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ...
  • ابن ابی الوفا، (۱۴۱۳)، الجواهر­المضیه فی طبقات الحنفیه، ریاض: حلو ...
  • ابن اثیر، عزالدین، (۱۳۸۵ق)، الکامل فی التاریخ، بیروت: دارصادر-داربیروت ...
  • ، (بی تا)، اللباب، بیروت: دارصادر ...
  • ابن بزاز اردبیلی، درویش توکل، (۱۳۷۶)، صفوه­الصفا، تهران: زریاب ...
  • ابن تغری بردی، جمال الدین، (بی تا)، النجوم الزاهره، قاهره: ...
  • ابن جوزی، ابوالفرج، (۱۴۱۲)، المنتظم، بیروت: دارالکتب العلمیه ...
  • ابن حجر عسقلانی، احمدبن علی، (۱۳۸۵ق)، الدرر­الکامنه فی اعیان الماه ...
  • ابن العدیم، کمال الدین عمر، (۱۴۰۸)، بغیهالطلب فی تاریخ حلب، ...
  • ابن العمادالحنبلی، عبدالحی، (بی تا)، شذرات الذهب، بیروت: داراحیاءالتراث العربی ...
  • ابن فوطی، کمال الدین ابوالفضل، (۱۹۶۳)، تلخیص مجمع الآداب فی ...
  • ابن کثیر، ابوالفداء اسماعیل بن عمر، (۱۴۰۷)، البدایه و النهایه، ...
  • ابن المستوفی، شرف الدین، (۱۹۸۰)، تاریخ اربل، عراق: دارالرشید للنشر ...
  • اسنوی، عبدالرحیم، (۱۴۲۲)، طبقات الشافعیه، بیروت: دارالکتب العلمیه ...
  • الاصبهانی، الحافظ، (۱۹۳۴)، ذکر اخبار اصبهان، لیدن: بریل ...
  • اقبال آشتیانی، عباس، (۱۳۶۴)، تاریخ مغول و اوایل ایام تیموری، ...
  • البغدادی، اسماعیل باشا، (بی تا:الف)، ایضاح المکنون، بیروت: داراحیاءالتراث العربی ...
  • ، (بی تا:ب)، هدیهالعارفین، بیروت: داراحیاءالتراث العربی ...
  • بغدادی، خطیب، (۱۴۱۷)، تاریخ بغداد، بیروت: دارالکتب العلمیه. البلاذری، احمدبن ...
  • بنداری، فتح بن علی، (۱۳۵۶)، زبده­النصر و نخبه­العصر، تهران: بنیاد ...
  • بیات، عزیزالله، (۱۳۷۰)، کلیات جغرافیای طبیعی و تاریخی ایران، تهران: ...
  • بیرونی، ابوریحان، (۱۳۷۷)، آثارالباقیه، ترجمه دانا سرشت، تهران: امیر­کبیر ...
  • پاشازاده، محمدعارف، (۱۳۵۲)، وقایع السنین و الاعوام، تهران: کتابفروشی اسلامیه ...
  • ترابی طباطبایی، جمال، (۱۳۵۵)، آثار باستانی آذربایجان، تهران: بی نا ...
  • تربیت، محمد­علی، (بی تا)، دانشمندان آذربایجان، تبریز: بنیاد کتابخانه فردوسی ...
  • جوینی، عطاملک، (۱۳۸۷)، جهانگشای جوینی، تهران: هرمس ...
  • حاجی خلیفه، مصطفی، (بی تا)، کشف الظنون، بیروت: داراحیاءالتراث العربی ...
  • حافظ ابرو، عبدالله، (۱۳۸۰)، زبده­التواریخ، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد ...
  • الحسینی، صدرالدین، (۱۹۳۳)، اخبارالدولهالسلجوقیه، لاهور، بی نا ...
  • الحسینی، عبدالحی، (۱۳۸۳ق)، نزهه­الخواطر، حیدرآباد: دائره­المعارف العثمانیه ...
  • حکمت، علی رضا، (۱۳۶۴)، آموزش وپرورش در ایران باستان، تهران: ...
  • الحلبی، سبط بن العجمی، (۱۴۱۷)، کنوزالذهب فی تاریخ حلب، حلب: ...
  • خواندمیر، غیاث الدین، (۱۳۸۰)، تاریخ حبیب السیر، تهران: خیام ...
  • خوانساری، محمدباقربن زین العابدین، (۱۴۱۱)، روضات الجنات فی احوال العلماء ...
  • ذهبی، شمس الدین، (۱۴۱۳)، تاریخ الاسلام، بیروت: دارالکتاب العربی ...
  • ، (۱۹۹۳)، سیر اعلام النبلاء، بیروت: لموسسه الرساله ...
  • ، (بی تا)، تذکره­الحفاظ، بیروت: داراحیاءالتراث العربی ...
  • راغب، محمد، (بی تا)، سفینه­الراغب، قاهره: دارالطباعه ...
  • رافعی قزوینی، عبدالکریم، (۱۹۸۴)، التدوین فی اخبار قزوین، حیدرآباد: مطبعه­العزیزیه ...
  • روملو، حسن بیگ، (۱۳۸۴)، احسن التواریخ، تهران: اساطیر ...
  • زرین کوب، عبدالحسین، (۱۳۷۶)، کارنامه اسلام، تهران: امیرکبیر ...
  • السبکی، عبدالوهاب، (بی تا)، طبقات الشافعیهالکبری، بیروت: داراحیاءالکتب العربیه ...
  • سخاوی، شمس الدین، (۱۴۱۲)، الضوءاللامع، بیروت: دارالجیل ...
  • سمرقندی، عبدالرزاق، (۱۳۸۳)، مطلع السعدین و مجمع البحرین، تهران: پژوهشگاه ...
  • سمرقندی، دولتشاه، (۱۳۳۷)، تذکره­الشعرا، تهران: بی نا ...
  • السمعانی، عبدالکریم، (۱۳۸۲ق)، الانساب، حیدرآباد: دائرهالمعارف العثمانیه ...
  • السهمی، حمزه بن یوسف، (۱۴۰۷)، تاریخ جرجان، بیروت: عالم الکتب ...
  • سیوطی، عبدالرحمن، (بی تا:الف)، بغیه الوعاه، صیدا: المکتبهالعصریه ...
  • ، (بی تا:ب)، طبقات المفسرین، بیروت: دارالکتب العلمیه ...
  • ، (۱۴۱۸)، حسن المحاضره، بیروت: دارالکتب العلمیه ...
  • ، (۱۹۲۷)، نظم العقیان فی اعیان الاعیان، نیویورک: المطبعه­السوریه الامریکیه ...
  • سیوری، راجر، (۱۳۷۲)، ایران عصر صفوی، ترجمه کامبیز عزیزی، تهران: ...
  • صفا، ذبیح الله، (۱۳۵۷)، تاریخ ادبیات ایران، تهران: امیرکبیر ...
  • الصفدی، صلاح­الدین خلیل بن ایبک بن عبدالله، (۱۴۲۰)، الوافی بالوفیات، ...
  • صفوت، محمدعلی، (۱۳۹۴)، تاریخ فرهنگ آذربایجان، تهران: سمیر ...
  • الطبری، محمدبن جریر، (۱۳۸۷ق)، تاریخ الامم و الملوک، بیروت: دارالتراث ...
  • عبادالله زاده ملکی، جمشید، (بی تا)، اردبیل: شهر مقدس ...
  • قزوینی، زکریابن محمدبن محمود، (۱۳۷۳)، آثارالبلاد و اخبارالعباد، تهران: امیرکبیر ...
  • قنوات، عبدالرحیم، (۱۳۹۳)، تاریخ نگاری محلی ایران در دوره اسلامی ...
  • مستوفی قزوینی، حمدالله، (۱۳۳۹)، تاریخ گزیده، تهران: امیر­کبیر ...
  • مجیرالدین الحنبلی، (۱۳۸۸ق)، الانس الجلیل بتاریخ القدس و الخلیل، نجف: ...
  • مسکویه، ابوعلی، (۱۳۷۹ش)، تجارب الامم، تهران: سروش ...
  • المسعودی، علی بن الحسین، (۱۴۰۹)، مروج الذهب، قم: دارالهجره ...
  • مقدسی، ابوعبدالله محمد، (۱۴۱۱)، احسن التقاسیم، قاهره: مکتبه مدبولی ...
  • منشی قزوینی، بوداق، (۱۳۸۷)، جواهر­الاخبار، تهران: میراث مکتوب ...
  • موسوی ننه کران، فخرالدین، (۱۳۷۹)، تاریخ اردبیل و دانشمندان، اردبیل: ...
  • میرخواند، محمدبن خاوندشاه، (۱۳۸۵)، روضه­الصفا، تهران: اساطیر ...
  • النعیمی، عبدالقادر، (۱۴۱۰)، الدارس فی تاریخ المدارس، بیروت: دارالکتب العلمیه ...
  • نیشابوری، ظهیرالدین، (۱۳۳۲)، سلجوقنامه، تهران: کلاله خاور ...
  • یاقوت الحموی، شهاب الدین، (۱۹۹۵)، معجم البلدان، بیروت: دارصادر ...
  • یزدی، شرف الدین، (۱۳۳۶)، ظفرنامه، تهران: امیرکبیر ...
  • مقالات. جعفریان، رسول، (۱۳۸۹)، تاریخ فرهنگی و اجتماعی مرکز ایران ...
  • عبدالمعطی الصیاد، فواد، (۱۳۷۳)، «نقش ایرانیان در بنای تمدن اسلامی»، ...
  • کتاب های لاتین. Snowman, Daniel, (۲۰۱۴), Historical Biography, London, History ...
  • نمایش کامل مراجع