بررسی و تحلیل زیبایی شناختی خطبه جهاد

خطبه جهاد از مشهورترین خطبه های حضرت علی(ع) است که مضمونش بر محور جهاد دور می زند. گفتمان خطبه، اهمیت جهاد و آثار مهم آن، و نیز پیامدهای ترک جهاد را برای امت ها، تبیین می کند. در بخش های دیگر این خطبه، ملامت بر کوفیان و حادثه دردناک حمله «سفیان غامدی» به شهر مرزی انبار و شهادت «حسان بن حسان»، نماینده شجاع و باوفای امام، و آمادگی کامل حضرت برای جهاد به همراه سابقه جهادی خویش در غزوات صدر اسلام، بیان شده و در مجموع، روح حماسی فوق العاده بر فضای خطبه، هر شنونده ای را تحت تاثیر قرار می دهد. در شیوه گفتار این خطبه، پیوندی تنگاتنگ میان آنچه در الفاظ و عبارات و معانی آنها جاری است، با روان و تجربه گوینده خطبه برقرار است. سیاق کلی خطبه، توبیخ و ملامت کوفیان است، به طوری که شدت توبیخ، واژه به واژه و عبارت به عبارت زیادتر می شود. استفاده از تشبیه و استعاره و کنایه و سایر فنون ادبی معانی و بیان، و آهنگ درونی مانند سجع و جناس و موازنه، با مطابقت حال و مقتضا، به زیبایی های خطبه افزوده؛ امری که در مقاله حاضر بررسی شده است.

کلیدواژه ها:

بررسی و تحلیل ، خطبه جهاد ، علی(ع) ، توبیخ و ملامت