بررسی مقایسه ای مرزبان نامه مرزبان بن رستم و شهریار ماکیاولی

شباهتهای فکری و نظری میان بزرگان اندیشه همواره موضوع در خور توجهی برای پژوهشگران بوده است . علاقمندان به این حوزه مطالعاتی، با بررسیهای تطبیقی خود کوشیده اند بسیاری از تاثیر و تاثرهای جریان ساز در تاریخ اندیشه بشر را روشن نمایند. هدف پژوهش حاضر بررسی مقایسه ای اندیشه سیاسی نیکولو ماکیاولی در شهریار و مرزبان بن رستم در کتاب مرزبان نامه می باشد. هرچند شهریار و مرزبان نامه در بسترهای زمانی و مکانی متفاوتی شکل گرفته اند اما از نظر اهداف و مضامین سیاسی شباهتهایی با هم دارند که مقایسه این دو اثر را با هم ممکن می سازد. در این راستا پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی به بررسی اندیشه سیاسی ماکیاولی و مرزبان بن رستم با استفاده از نظریه بحران توماس اسپریگنز پرداخته است. ایران و ایتالیا در زمان نگارش مرزبان نامه و شهریار از لحاظ سیاسی اوضاع نابسامان و آشفته ای داشته اند به نحوی که نبود حکومت مرکزی مقتدر باعث بی نظمی و عدم امنیت در جامعه شده است. مرزبان بن رستم و ماکیاولی اما راه حلهای متفاوتی برای این بحران در جامعه خود بیان داشته اند. مرزبان نامه با تاکید بر سیاست اخلاقی، پایه و بنیان حکومت را راستی و عدالت بیان میکند و بدون هیچ توصیه غیر اخلاقی برای حفظ قدرت حاکم، رعایت حال مردم را اصلیترین پایه حفظ و نگهداری حکومتها به شمار می آورد. اما ماکیاولی با تاکید بر جدایی اخلاق از سیاست، استفاده از هر وسیله ای برای حفظ قدرت پادشاه را مجاز میداند.

کلیدواژه ها:

مرزبان نامه ، شهریار ، مرزبان بن رستم ، نیکولو ماکیاولی