واکاوی مبانی، منابع و اوصاف حق تصویر

حق تصویر به این معناست که اشخاص حق انحصاری نسبت به تصویرشان دارند به این گونه که میتوانند باآزادی کامل، درباره تصویر خویش تصمیم بگیرد. حق تصویر ماهیتی دوگانه دارد: از یک سو؛ وابسته به شخصیت انسان است و از دیگر سو، نمیتوان ارزش مالی تصویر اشخاص راانکار کرد. باتوجه به همین ماهیت دوگانه، شخص نمیتواند حق خویش بر تصویرش رابه صورت کلی به دیگری منتقل کند، چراکه به معنای سلب کلی حقوق شخصیت است (ماده۹۵۹ق.م.) اماشخص میتواند به دیگری اجازه بدهد تااز تصویرش استفاده کند. به علاوه از آنجاکه علی الاصول حقوق مربوط به شخصیت باپایان گرفتن شخصیت انسان پایان مییابند، حق تصویر نیز بافوت شخص از بین میرود؛ اماپایان این حقوق بامرگ انسان، تنهاناظر به جنبه معنوی حقوق شخصیت باشد؛ برای همین جنبه مالی این حقوق به وراث منتقل خواهد شد.حق تصویر در نظامهای حقوقی مختلف در قوانین گوناگونی به تصویب رسیده است. در بعضی از کشورها، این حق در قانون مدنی و در بعضی دیگر، در قوانین مربوط به مالکیت فکری به رسمیت شناخته شده است.در بعضی دیگر نیز، در هر دو، در بعضی از کشورهااز قوانین جزایی نیز برای حمایت از حق تصویر استفاده کرده اند. در کشور ما، این حق از دو قانون مختلف قابل برداشت است، نخست، ماده ۷۲۹ قانون مجازات اسلامی و دیگری، قانون»انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات.« برای توجیه مبنای حق تصویر، در گذشته به حق شخص بر حریم خصوصی استناد میشد امامهم ترین ایراد این تعبیر، این خواهد بود که حق تصویر تنهادر جایی قابل استناد خواهد بود که حریم خصوصی شخص نقض شده باشد. پس اگر شخص در حریم خصوصیاش قرار نگرفته باشد و دیگری از او تصویر بگیرد، نمیتواند بااستناد به حق تصویر، جلوی تصویربرداری رابگیرد. باتوجه به همین کاستی، به نظر میرسد باید به حق تصویر ارزش و جایگاهی مستقل داد: در این رویکرد، حق تصویر در عرض حق حریم خصوصی و از مصادیق حقوق شخصیت قرار میگیرد؛ حقوقی که قرار است از شخصیت انسان، صرف نظر از جایگاه و موقعیت اجتماعی اش حمایت کند.در پژوهش حاضر از روش توصیفی،تحلیلی استفاده می شود که سعی در گردآوری مطالب از طریق کتاب ها، نشریات و منابع الکترونیکی خواهد بود. ابزار گردآوری اطلاعات از طریق فیش برداری و کسب نظر اساتید بوده است.

کلیدواژه ها:

حق تصویر ، حریم خصوصی ، حقوق شخصی