تطبیق ساختار نشانه های خطی ایران قبل از اسلام بر نمادهای طلسمین دوره اسلامی

خطوط کهن به صورت رمز و نشانه­هایی هستند که سیر تکاملی را از نشانه­های تصویری تا نشانه­های الفبایی پیموده اند. خط در ایران نیز از دوره باستان از نشانه های مهم تمدنی بوده است. برخی از این علایم خطی در دوره اسلامی نیز تداوم یافته است. مسئله اصلی تحقیق چگونگی تداوم حیات برخی نشانه­های خطی کهن ایران بر طلسم­های دوره اسلامی به عنوان بخشی از گرافیک سنتی ایران است. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی است. روش گردآوری مطالب کتابخانه­ای، از طریق شناسه برداری و تصویر خوانی است. یافته­های تحقیق حاکی از این است برخی نمادهای خیر ظهور یافته در طلسم­های ایرانی به لحاظ شکلی در کهن­ترین خطوط معنادار، خط پیشا ایلامی و مخطط ایلامی ریشه دارد. ساختار بصری برخی نشانه­های خطی ایلامی کهن (پیشا ایلامی و مخطط ایلامی) بر طلسم­های دوره اسلامی قابل شناسایی است. در مواردی نشانه­های جدید طلسمین در ترکیب با سایر نقوش و نشانه­های هندسی، ظاهری متمایز یافته­اند و رابطه­ای تفصیلی با نشانه­های خطی کهن دارند. این نمادها اشکال شرابه­دار، مربع، دایره، مثلث، چلیپا و خطوط زیگزاگ و نماد گیاه است که مرتبط با عناصر تاثیرگذار زندگی اند. ترکیب تصویر و نوشتار در طلسم­ ها بر اساس نظام زیبایی­شناسی معنی داری شکل گرفته است. نمادهای هندسی برگرفته از خطوط کهن، ساختارهای شکل یافته­ای هستند که بنیان نوشتار برخی طلسم­ها را تشکیل داده­اند .این نکته را می­توان یکی از اصول صفحه آرایی طلسم­های دوره اسلامی دانست.اهداف پژوهش: ۱.شناسایی وجوه تشابه و تفاوت در ساختار نشانه­های خطی ایلامی کهن با نمادهای طلسم­های دوره اسلامی.۲.تفسیر معنای نمادین نشانه­های مشترک خطوط قبل از اسلام و نقوش طلسم­های دوره اسلامی.سوالات پژوهش:۱.چه شباهت­ها و تفاوت­هایی میان ساختار بصری نشانه­های خطی کهن ایران با نقوش نمادین طلسم­های دوره اسلامی دیده می شود؟                                          ۲.مفاهیم نمادین برخی نشانه های مشابه در خطوط کهن و طلسم­های دوره اسلامی چیست؟

کلیدواژه ها:

ساختار بصری ، نشانه های خطی ، خطوط ایران پیش از اسلام ، طلسم های دوره اسلامی