ارتباط بین دمای سطح آب در اقیانوس آرام و تغییرات مجموع ازون در گستره ایران

کاهش در مقدار و حجم لایه ازون که به نام مجموع ازون شناخته می­شود صدمات زیادی بر موجودات زنده و زندگی بشر خواهد داشت. در این پژوهش نوسانات مجموع ازون در گستره ایران مرتبط با دمای آب سطح دریا در اقیانوس آرام (SST) مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این منظور متوسط ماهانه ازون کلی از سایت ماهواره­ای پایگاه نقشه­سازی طیف­سنجی مجموع ازون (TOMS) از پایگاه داده­ایNASA/GSFC در گره­های با ۲۵/۱×۱ درجه فاصله جغرافیایی و نیز متوسط ماهانه شاخص­های NINO۱+۲­، NINO۳ ، NINO۴ و NINO۳.۴ به­عنوان شاخص دمای سطح آب در اقیانوس آرام از پایگاه داده­های اقلیمی NCEP/NCAR استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد مقدار ازون در زمانی که شاخص­های دمای آب سطح دریا در اقیانوس آرام (SST) مثبت/منفی باشد، مقدار ازون کلی افزایش/کاهش می­یابد. از بین شاخص­های دمای سطح آب، ارتباط NINO۱+۲ با میزان مجموع ازون قوی­تر است و قوی­ترین ضرایب در ناحیه غرب و شمال­غرب حاصل شد. متوسط ضرایب همبستگی در گستره ایران بین شاخص NINO۱+۲ با متوسط ماهانه مجموع ازون در حالت همزمان و غیرهمزمان به ترتیب (۵۵/۰+R=) و (۶۲۱/۰-R=) است که در روابط همزمان در ۸۶ درصد و در روابط غیرهمزمان در تمام گستره ایران در سطح ۰۵/۰ درصد معنادار است. شاخص NINO۴ ضعیف ترین رابطه را با تغییرات مجموع ازون در ایران دارد.

کلیدواژه ها:

ایران ، معنی داری ، شاخص دمای سطح آب ، ازون کلی