تحلیل طیفی سری های زمانی بارش سالانه ایران

بارش از مهم ترین و متغیرترین عناصر اقلیمی است که شناخت رفتار آن همواره مورد توجه اقلیم شناسان بوده است. از این رو پیچیدگی عناصر اقلیمی در مقیاس­های زمانی و مکانی لزوم به­کارگیری روش­های کارامد مانند تحلیل طیفی به عنوان ابزاری مفید برای مطالعه الگوهای اقلیمی را نشان می­دهد. هدف از این مطالعه بررسی و تحلیل نوسان­های بارش ایران با استفاده از  تحلیل طیفی (تحلیل همسازه­ها) می­باشد بدین منظور داده­های بارش سالانه ایستگاه همدید ایران از بدو تاسیس تا سال ۲۰۰۸ که بیش از ۴۰ سال آمار داشتند از سازمان هواشناسی کشور استخراج گردیده است. سپس به منظور بررسی و تحلیل چرخه­های بارش ایران از برای انجام محاسبات از امکانات برنامه نویسی در محیط نرم افزارMatlab  و نیز برای انجام عملیات ترسیمی از نرم افزار Surfer بهره گرفته شد. نتایج حاصل از تحلیل چرخه­ها نشان داد که چرخه های معنی دار ۳- ۲ ساله، ۵- ۳ساله، ۶- ۲ ساله و گاهی ۱۱ ساله و بالاتر بر بارش ایران حاکم است. بر این اساس در شرق و جنوب شرق ایران بیش­تر چرخه های ۵- ۳ ساله و در غرب، جنوب غرب و شمال غرب کشور چرخه های ۳- ۲ ساله و در شمال شرق چرخه های ۶- ۲ ساله غالب هستند. بیش­ترین و متنوع ترین چرخه­ها به­دلیل قرارگیری در سایه ناهمواری های زاگرس از یک­سو و مجاورت با خلیج فارس از سوی دیگر در بخش­های از جنوب و جنوب غرب رخ داده است. نواحی شمال غرب کشور هم همانند نواحی جنوب غرب به­دلیل وجود کوه­های عظیم سبلان و سهند دارای چرخه های متنوعی بوده است. چرخه های غیرسینوسی که دوره بازگشتی برابر با طول دوره آماری دارند در برخی ایستگاه ها از قبیل قزوین، سنندج و تهران مشاهده می شوند. این چرخه ها به وجود روند در داده ها نسبت داده می شوند. 

کلیدواژه ها:

بارش ، تحلیل طیفی ، هم ساز ، ایران