بررسی اثرات اجرای طرحهای توسعه منابع آب بر شرایط اقتصادی و اجتماعی (مطالعه موردی: سد مخزنی مروک)

یکی از راهکارهای اساسی حفظ منابع، احداث سدها است که اثرات متفاوت اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی فراوانی را از خود برجای میگذارند. بدون تردید شناخت اجتماعی و اقتصادی منطقه مطالعاتی و بحث و بررسی پیرامون شاخصهای اجتماعی و اقتصادی آن نیز میتواند در تصمیم گیری برای آینده طرح های مدیریت منابع آب سودمند باشد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی آثار اقتصادی و اجتماعی ناشی از احداث سد مروک به عنوان یکی از طرحهای توسعه منابع آب در استان لرستان میباشد. روش پژوهش، توصیفی- پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها به شیوه میدانی و جامعه آماری متشکل از روستاییان چهار روستای مروک، عالم آباد و کاغه در پایین دست و روستای گوشه جدید در حاشیه مخزن بوده است. حجم نمونه از فرمول کوکران، ۳۹۲ نفر تعیین و با استفاده از روش تخصیص متناسب، سهم هر روستا از حجم نمونه مشخص شد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها از دیدگاه روستاییان طی سال زراعی ۱۳۹۷-۹۸ نشان داد که بیشترین تاثیرات سد در بخش اقتصادی با میانگینی از ۲/۹ تا ۳/۱ بوده است. همچنین نتایج آزمون فرضها با دو روش"ویلکاکسون"و"کای دو" حاکی از تاثیر قابل توجه سد بر تغییرات سطح زیرکشت زمین های کشاورزی، تغییر الگوی کشت، افزایش ارزش ملک و زمین و سرمایه گذاری بیشتر کشاورزان در بخش کشاورزی و همچنین، بهبود توسعه فیزیکی روستا، افزایش اشتغال در منطقه، مدیریت توزیع آب و یکپارچه سازی اراضی حاشیه مخزن سد در منطقه را نشان میدهد. به عنوان مثال بر اساس آزمون کای دو تک نمونهای در بخش گردشگری، شاهد افزایش ۵۷/۳ درصدی جذب توریسم هستیم. خسارت قابل توجه به باغات و اراضی کشاورزی و امکانات و تاسیسات موجود در محدوده مخزن سد بررسی و در نهایت، کل مبلغ خسارت مخزن سد معادل۷۰۰ میلیارد ریال محاسبه، و طی سالهای ۸۱ تا ۹۴ به ذینفعان پرداخت گردیده است.

کلیدواژه ها:

اسکان مجدد ، روستای گوشه ، رودخانه تیره.