مطالعه نشانه شناختی تصویر کودک در انیمیشن ایرانی «مهارت های زندگی برای کودکان»

مضامینی که انیمیشن ها درصدد القاء به مخاطبین کودکشان هستند هرگز به صورت اتفاقی نبوده، بلکه در پی رمزگذاری های خاصی صورت پذیرفته است که در نهایت منجر به معرفی الگوی از پیش تعیین شده برای کودکان است. هدف از این پژوهش، تحلیل نشانه شناختی الگوی بازنمایی کودک در انیمیشن است. بدین منظور با استفاده از روش نشانه شناسی، به بررسی محبوب ترین و پرمخاطب ترین انیمیشن ایرانی «مهارت های زندگی برای کودکان» پرداخته شده است. این مجموعه شامل ۲۵۰ قسمت ده دقیقه ای که تولید آن از سال ۱۳۹۱ شروع و تا ۱۳۹۵ پایان یافته است. بدین ترتیب برای دستیابی به تصویر جامعی از کودک در این مجموعه تمام قسمت ها مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که در این انیمیشن با نوعی بازنمایی توام با «بدنمایی» از کودک و دوران کودکی مواجه هستیم. ویژگی ها و خصایص برجسته ی کودک در این مجموعه وابستگی به بزرگسالان، ناتوانی در حل مسائل شخصی، عدم خلاقیت و ابتکار، عدم تجهیز به مهارت های مدرن، فقدان روحیه ی پرسش گری و اطاعت کامل از والدین، پرخاشگری و گستاخی در مقابل همسالان، ساده لوحی و زودباوری است. علاوه بر این در بازنمایی کودک، کاراکترهای کودک در جایگاه سن طبیعی خود بازنمایی نمی شوند. بلکه کوچکتر و نابالغ تر از سن زیستی شان نمایش داده می شوند و این نابالغ بودن در تمام رفتار و تعاملات روزمره شان مشهود است. چنین الگوی بازنمایی در مجموع در قاب گفتمان «پیشامدرن» جای می گیرد. برجسته ترین ویژگی انیمیشن «مهارت های زندگی برای کودکان» این است که در آن کودک به عنوان «سوژه منفعل و تربیت پذیر» به شمار می رود.

کلیدواژه ها:

بازنمایی ، دوران کودکی ، رمزگذاری ، نشانه شناسی ، گفتمان پیشامدرن