کهن نمونه قهرمان در نمای شنامه های دوره پهلوی اول

کهن نمونه ها با بهره گیری از ساختارها، مایه ها و تصاویر معنایی مشترک به نقل داستان هایی درباره خلقت، جاودانگی و مرگ می پردازند و از آنجا که عنصر اساسی و ساختاری اساطیر تلقی می شوند در روان ناهشیار جمعی خانه کرده اند. این کهن نمونه ها گاهی شامل شخصیت های نمونه وار و گاه شامل نمادهای مشترکی هستند که هویت بخش بشر و جوامع انسانی به شمار می روند. از جمله شخصیت های نمونه وار می توان از کهن نمونه «قهرمان » نام برد. جست و جوی کهن الگوها در متون ادبی در حکم دسترسی به همین پنداره های ازلی و کهن نمونه ها است که منجر به درک دقیق تر از داستان و گاهی بستر اجتماعی آن می شود. درام عصر پهلوی اول به دلیل فاصله گرفتن از مشق های نخستین درام نویسی در دوران مشروطه و پسامشروطه، اهمیت عمده ای برای پژوهشگران ادبی و تئاتر پژوهان دارد. درام این دوران آیینه ای از بازتاب تحولات اجتماعی و سیاسی ایران در این ایام است که در نهایت با ورود متفقین به ایران به اوج می رسد. ملی گرایی ادبی دوران پهلوی اول، بازتابی از شرایط جامعه بود و صورت و محتوای اکثر نمایشنامه های این دوران زاییده سیاست این ایام است.«کهن نمونه قهرمان » در سه شکل نمادین «منجی »،« بلاگردان » و «جست وجوگر » در درام این روزگار متجلی می شود و علاوه بر هویت بخشی جامعه، معنی متفاوتی نیز به درام به عنوان متن ادبی اضافه می کند. نگارنده در این نوشتار برای بررسی کهن نمونه های قالب در درام عصر پهلوی اول، به سراغ آثار درام نویسان برجسته این دوران رفته و به دنبال پاسخی برای این پرسش است که چه عوامل اجتماعی و سیاسی در بروز این و نمود این کهن نمونه ها در درام های موردبحث دخیل است. هدف از این نوشتار، بررسی کهن نمونه های قالب در ادبیات نمایشی این دوران و کارکرد هویتی که نالگوی قهرمان در آثار مذکور است. روش تحقیق این مقاله توصیفی-تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات آن کتابخانه ای بوده است، درام های موردبحث این نوشتار نیز منحصرا به شش درام نویس برجسته دوره پهلوی اول اختصاص دارد.

کلیدواژه ها:

کهن الگو ، کهن نمونه ، قهرمان ، درام عصر پهلوی اول ، ملی گرایی