جایگاه سازمان کالبدی در طراحی شهری

در این نوشتار به ماهیت و محتوای نظم کالبدی شهر توجه شده است و شامل دسته بندی، ریخت شناسی، و تحلیل عناصر و اجزای تسلسل دهنده آن است. چگونگی چیدمان توده و فضا بخش مهم این مطالعات را تشکیل می دهد، اغلب مطالعات ریخت شناسی(مورفولوژی)، از آنجا که در دیسیپلین ها و دانش های نختلف(مانند جغرافیا، برنامه ریزی و غیره) صورت پذیرفته اند، فاقد جنبه های کیفی هستند. در این مقاله جایگاه مطالعات اندام شناسی در قالب ئانش طراحی شهری تعیین و در آنها بر معرفی ماهیت و محتوای نظم کالبدی در این زمینه سعی شده است. به همین لحاظ بر تشخیص ساختار شکل و فرم شهر، اصالت بافت، و از همه مهم تر ویژگی های تشکیل دهنده هویت و تشخص آن تاکید ویژه شده است. چیدمان توده و فضا و چگونگی ایجاد محصوریت های لازم برای شکل دهی به فضا های شهری از توجهات دانش طراحی شهری و از مطالعات مورفولوژی است .همچنین دریافت و تحلیل ادرام شهروندان از حس و حال محیط ابعاد ذهنی آنرا تشکیل می دهد. مجموعه این توجهات حاکی از تفاوت ماهیت مطالعات مورفولوژی در این دانش با سایر دیسیپلین ها است. کالبد و فرم فیزیکی شهر شامل ساختارهای شکل دهی به عرصه های عمومی و تودده های دربرگیرنده فضاهای خصوصی است که امکان وقوع عملکرد و فعالیت های مختلف اجتماعی و اقتصادی در آنها بسترسازی شده است. بر این اساس شهرها متناسب با جایگاه اجتماعی و نقش اقتصادی خود، هویت و نظم کالبدی شهرها نیز متناسب با آن و به طور مداوم سازماندهی جدید میشود. این تحول شامل تغییر در ماهیت عناصر و چیدمان فضایی آن است. روش تحقیق بر اساس استناد به آخرین پایگاههای نظری شناخته شده در هر یک از مقولات است و در هر مبحث نظریه ای ر قالب جمع بندی دیدگاهها و طبقه بندی جدید تدوین شده است. مقاله از سه بخش اصلی تشکیل شده است . بخش اول تحت عنان «مفاهیم و محتوی»معرفی پدیده و دامنه توجهات آن، مرتبط با دانش طراحی شهری است، بخش دوم تحت عنوان«عناصر سازمان کالبدی» نگاه دقیق تر به شاخص های سازنده این نظم است و بخش سوم مبحث «سازمان دهی» و مهمترین بخش از این مطالعات کالبدی را تشکیل می دهد و بیان انطباق محیط کالبدی با تغییرات لازم اجتماعی و اقتصادی است، تحولی که باید برای بهینه سازی و مطلوبیت محیط راهبردی شود. در مبحث سازماندهی به اصول مدیریت و رهنمودهای دستیابی به شرایط پایداری و بلوغ سازمان کالبدی شهر میپردازیم.

کلیدواژه ها:

نظم کالبدی ، بافت شهری ، چیدمان توده و فضا ، مورفولوژی ، سازماندهی ، فضای شهری ، حس مکان ، محصوریت فضایی