جایگاه سازمان فضایی در طراحی شهری

شهرها همانند یک سیستم منسجم و یکپارچه وحدت و انتظام درونی دارند. این انسجام و اتصال همواره موجب برقراری جریان فعالیت و فعل و انفعالات درونی سیستم می شود.لیکن چیدمان عناصر و فضاهای عمومی در قالب یک الگوی فضایی منسجم ضمن معنی بخشی به ادراک آن، عامل ایجاد حیات شهری و جریان زندگی درون سیستم است. این بعد از انسجام فضایی شهر، متفاوت از بعد عملکردی و اقتصادی آن، بعد ماهوی از نظم فضایی را تشکیل می دهد که در ذهن شهروندان نقش بسته و الگوی فضایی را معنی می بخشد.اما خارج از مراودات بازار کار و مصرف، عملکرد الگوی فضایی شهر ابعاد کیفی و ماهوی دارد، که حضور زندگی و حیات شهری را در درون این سیستم تضمین می کند. این الگوی فضایی کلیت استخوان بندی آن برای شهروندان قابل ادراک است و هویتی ویژه را معنی می بخشد.مهم ترین بخش از نظام تصمیم سازی در خصوص طراحی شهری،دستیابی به سیاست های استراتژیک در زمینه چیدمان فضایی شهر است.در این مقاله سازمان فضایی یکی از ابعاد ماهوی کیفیت محیط و همچنین تکنیک و ابزاری در مقیاس کلان و استراتژیک برای سازمان بخشی به الگوی فضایی شهر است. مقاله شامل سه بخش اصلی است؛ بخش نخست، معرفی است که طی آن ابتدا به مفهوم چیدمان مکان های شهری از منظر « فضایی محتوای سازمان » سالینگاروس و هیلیر پرداخته می شود و در ادامه اهمیت و جایگاه محور مجهز در چیدمان فضا و پیکربندی عناصر استخوان بندی فضایی شهر مطرح گردیده است و نهایتا دیدگاه های بیل اریکسون درخصوص آرماتور شهری و اهمیت این پدیده در نظم دهی به استخوان بندی فضایی مطرح شده است. بخش دوم، معرفی « عناصر سازمان فضایی » است، آن گونه که، لینچ، اریکسون، و بیکن مطرح می کنند و طی یک جمع بندی از بین عناصر موثر در شکل دهی، به پدیده سازمان فضایی شهر پرداخته شده است. سازمان دهی یک روش مدیریت و راهبری، الگوی فضایی شهر و در قالب یک فرایند تدریجی و ادواری، مهم ترین ابزار دست طراحی شهری در بخش سوم بیان شده است. 

کلیدواژه ها:

چیدمان ، هم پیوندی ، سازوکار ، پیکربندی ، استخوان بندی اسکلت ، شالوده فضایی ، ساختار ، سازمان دهی