جایگاه انسان در تحول معنای فضای معماری در قرن نوزدهم و بیستم

این مقاله در پی آن است که، به میزان تغییر جایگاه انسان درنظریه های معماری، که به ویژه در قرن نوزدهم و بیستم مطرح شده اند، بپردازد.از آنجاییکه، فضا در نظریه های معماری با تعبیرهای مختلف و گسترده ای همراه است، در این مقاله به تجزیه و تحلیل اندیشه های مهم ترین نمایندگان و متفکران در طی دو قرن ذکر شده پرداخته خواهد شد. بنا بر این در چهار بخش اصلی، نخست به تعریف فضای معماری از نقطه نظر معنای واژه و سابقه موضوعی آن اشاره خواهد شد؛ سپس مفهوم فضا با استناد به دیدگاه های فلسفی قرن نوزدهم آلمان و تاثیرپذیری از دو جریان اصلی، نظریه گاتفرید زمپر و فلسفه کانت تحلیل میشود. در ادامه، تغییر مفهوم فضای معماری در اوایل قرن بیستم و در آخر، مفهوم فضا متاثر از روا نشناسی ادراک تحلیل خواهد شد. نتایج این مقاله گویای این است که مفهوم فضادر قرن نوزدهم، از محصورسازی مطلق به پیوستگی درون و بیرون و پس از آن با تاثیرپذیری از نظریه همدلی، به آگاهی یافتن از پیکرو در قرن بیستم به آگاهی از رابطه میان انسان و محیط تغییر یافته و سرانجام به مفهوم مکان وابسته شده است. در این سیر، انسان نیز به تدریج درنظریه های مرتبط به فضا حضور یافته است، اما همچنان نسبت به بسیاری از ابعاد وجودی انسان، به ویژه تاثیرگذاری آن بر معماری، بهای کمی داده شده است.

کلیدواژه ها:

فضای معماری ، قرن نوزدهم ، قرن بیستم ، ادراک فضا ، انسان