درآمدی بر تعامل مفاهیم جنسیت و فضا

 در طراحی و ارزیابی فضاهای شهری، اندیشمندان به نیازهای اولیه انسان بسیار توجه میکنند و همه بر این اعتقاد هستند که، بدون توجه به این نیازها، امکان دسترسی به فضا و تحرک پذیری در آن به حد قابل ملاحظه ای محدود خواهد شد. این نیازها تحت تاثیر متغییرهای مختلفی قرار دارند و «جنسیت» یکی از موضوع های حساس این مقوله است. تا کنون تحقیقات دامنه دار فراوانی درباره جنسیت و جنبه های مختلف اجتماعی،فرهنگی،روانی،اشتغال،اقتصاد، و... در قالب روگیرهای مختلف درباره زنان صورت گرفته است، ولکین مطالعات شفافی پیرامون ارتباط این گروه که حداقل با نیازهای فضا یی نیمی از استفاده کنندگان از فضا هستند و مطمئنا خاصی مواجهند با فضای شهری صورت نگرفته است.هدف از این پژوهش معرفی یکی از مباحث متاخر در حوزه دانش طراحی شهری؛ موضوع جنسیت، تحلیل تعامل مفاهیم جنسیت معرفی چگونگی امکان مداخله طراحی شهری در و فضا، و نهایتا تعادل بخشی به فضای شهری جنسیت یافته است. به این منظورنخست مفاهیم اولیه و رویکردهای نظری در موضوع جنسیت مطرح؛ سپس سیرتحول محتوایی این رویکردها بررسی، و در ادامه ضمن بازشناسی نظریات مرتبط، تعامل مفاهیم جنسیت و فضا و نمودهای بازنمایی جنسیت در فضای شهری معرفی می شوند. در نهایت امکان مداخله طراحی شهری، که ابزار ارتقای کیفیت محیط برای تمام گرو ههای اجتماع است، سنجش خواهد شد. یافته های این مطالعه نشان میدهد که تفاو تهای جنسیتی، گرچه بر پایه تفاو تهای جنسی (عموما منتج از تفاو تهای طبیعی) استوار هستند، ولی از طرق اجتماعی، فرهنگی، و تاریخی ایجاد می شوند، که در خلال زمان و مکان دستخوش تغییرند. تحقیق حاضر چنین دلالت می کند که، اساسی ترین بازنمایی فضای جنسیت یافته نمونه «حوزه های مجزا» هستند، و یک سیستم تقابلی وسلسله مراتبی است، که قلمرو عمومی را از قلمرو خصوصی جدا میکند. نهایتا پژوهش به این نتیجه می رسد که مطالعه و بررسی جنسیت و فضا یک موضوع میان رشته ای است و در این میان حرفه طراحی شهری، با تکیه بر رویکردهای کثرت گرا و به کار بستن معیارهای طراحی همه شمول، قادر خواهد بود، در فرایند ایجاد فضای شهری و با مد نظر قرار دادن موضوع جنسیت، به نیازهای گروه های مختلف جمعیتی توجه کند و از این طریق فضای شهری جنسیت یافته را تعادل بخشد.

کلیدواژه ها:

جنسیت ، تعامل جنسیت و فضا ، فضای شهری ، بازنمایی جنسیت ، طراحی شهری