کاربرد رویکردهای شبیه سازی - بهینه سازی خط انتقال آب سد بیستون به منظور برنامه ریزی یکپارچه منابع آب

در قرن حاضر، با توجه به کمبود منابع تجدیدپذیر، مدیریت جامع منابع آب بهمنظور بهره­برداری پایدار و توسعه اقتصادی امری ضروری است. هدف از پژوهش حاضر انتخاب بهینه برنامهریزی منابع آب و تامین بیشترین نیازهای آبی صنعت و کشاورزی با درنظرگرفتن مسائل زیستمحیطی در حوضه سد بیستون (خارج از بستر) واقع در استان کرمانشاه است. طرح سد مخزنی بیستون، شامل انتقال آب از رودخانه گاماسیاب به­کمک لوله فولادی با دبی ۳۵۰۰ لیتر بر ثانیه در ۶ ماه از سال (آبان تا اردیبهشت) بهمنظور تامین نیازهای آبی صنایع و کشاورزی برای شرق شهر کرمانشاه با لحاظ نیاز زیستمحیطی رودخانه گاماسیاب است؛ در این راستا، بهینه سازی و شبیه سازی منابع و مصارف سد بیستون با نرم افزار های لینگو و ویپ در دو حالت (با درنظرگرفتن سدهای در حال ساخت بالادست و بدون درنظرگرفتن آنها) انجام شد؛ همچنین در هر دو روش سه نیاز زیست محیطی، صنعت و کشاورزی لحاظ شد. درنهایت، نتایج نشان داد که با توجه به اینکه در هر دو حالت، آب انتقالی به سد ثابت است، تامین نیازهای صنایع و کشاورزی تقریبا یکسان است که بهترتیب ۳۷ و ۱۴ میلیون متر مکعب در سال است، درحالی­که تامین نیاز زیستمحیطی با درنظرگرفتن سدهای بالادست به­طور متوسط دو میلیون متر مکعب در سال بیشتر و به ۴۲ میلیون متر مکعب در سال افزایش مییابد؛ البته انتظار میرود با درنظرگرفتن سدهای بالادست، مقدار آبدهی رودخانه گاماسیاب کم و به­دنبال آن تامین نیاز زیستمحیطی کاهش یابد؛ اما نتایج نشان داد با توجه به اینکه انتقال آب به سد بیستون تنها در ماههای پرآب سال انجام میشود، سدهای بالادست آب را در ماههای پرآب ذخیره میکنند و در طول ماههای خشک با انتقال آب به رودخانه گاماسیاب تامین نیاز زیستمحیطی رودخانه بیشتر خواهد شد؛ بنابراین نقش این سدها در افزایش تامین آب زیست محیطی موثر است.

کلیدواژه ها:

بهینه سازی ، توسعه پایدار ، شبیه سازی ، سد بیستون ، ویپ و لینگو