پیش-زمین باستان جای اشکفت شاهپور در کوه دشتک فارس Pre-Geoarchaeosite of Shahpour Cave in Dashtak Mountain of Fars

اشکفت شاهپور (شاپور)، غاری طبیعی و باستانی در گستره باختری رشته کوه های زاگرس فارس می باشد که برآیند نیروی زمین ساختی فشارشی کششی و فرایند کارستی انحلالی درون سنگ آهکهای سخت و ستبر سازند آسماری است. این غار با دارایی های گرانبهایی از سیماهای طبیعی چندین میلیون ساله و همچنین سازه های دست سازی مانند تنها و بزرگترین پیکره سنگی از شاهان ایران باستان (شاهپوریکم؛ دومین شاه ساسانی) با هفده سده پابرجایی، آبگیرهای سنگی و ساروجی، چند پیشگاه سنگی ناتمام چند صدساله و دو سنگ نبشته چند ده ساله (پهلوی دوم)، یگانه موزه تاریخ طبیعی و فرهنگ تمدن ایران زمین می باشد که دستاورد نقش آفرینی فرسایش و هنرنمایی پیکرتراش ساسانی در پیدایش باشکوه و ماندگار پدیده های زمین شناختی و باستان شناختی است. این غار در شمال باختری تاقدیس کوه دشتک شهرستان کازرون، زیر پهنه فارس نیمه ساحلی و کمربند چین خورده زاگرس برونزد یافته و در پنجمین بخش از پهنه بندی هفتگانه گردشگری پیکره جغرافیایی ایران «قلب ایران» جای گرفته و آراسته با رویکردهای گردشگری گوناگونی به ویژه در زیرشاخه های زمین شناسانه (ژئوتوریسم)، باستان گرایانه (آرکئوتوریسم) و بوم مدارانه (اکوتوریسم) است. این همیابی شگفت آور از دست کم سه چشم انداز گردشگری در جایی مانند غار، بسیار کمیاب و با نگر به تندیس بزرگ شاپور، حتی بی همتا بوده و از اینرو دارای شایستگی ملی و ارزش جهانی می باشد. امید که با انجام پژوهش های بنیادین در زمینه بازشناسی جایگاه آن از سه پایگاه طبیعت گردی یعنی ژئوسایت (زمین جا)، آرکئوسایت (باستان جا) و اکوسایت (بوم جا)، بتوان زیرساخت های گردشگر پذیری، بهره وری، پاسداشت و نگهداری از اینگونه اندوختگاه های طبیعی و فرهنگی تکرارنشدنی را البته به شیوه پایدار فراهم نمود.

کلیدواژه ها:

اشکفت شاهپور ، کوه دشتک ، سازند آسماری ، فارس ، زاگرس ، زمین باستان شناسی ، گردشگری