واگرایی و تمایز فلسفه ی نظری تاریخ و فلسفه ی علم تاریخ

پژوهش های فلسفی تاریخ با توجه به کاربرد متفاوت واژه ی تاریخ، به دو شاخه ی متفاوت معرفتی (معرفت درجه اول و درجه دوم) تقسیم می شود. معرفت درجه اول فلسفه ی نظری یا جوهری تاریخ، و معرفت درجه ی دوم فلسفه ی تحلیلی یا انتقادی یا فلسفه ی علم تاریخ است. مقاله ی حاضر درصدد بررسی تمایز موضوعی، روش شناسی و غایت شناسی این دو شاخه ی فلسفه ی تاریخ است. خلط و آمیختن احکام و گزاره های این دو معرفت متمایز، باعث عدم تمییز موضوع، روش و غایت آن دو خواهد شد. در پایان تعدادی از پژوهش های فلسفه ی تاریخ به لحاظ ساختار شکلی و محتوایی مورد بررسی قرار می گیرد.

کلیدواژه ها:

تاریخ ، علم تاریخ ، فلسفه ی تاریخ ، فلسفه ی نظری یا جوهری تاریخ ، فلسفه ی علم یا تحلیلی تاریخ