واکاوی همدید رخداد گردوغبار بهاره در غرب ایران
سال انتشار: 1391
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 245
فایل این مقاله در 29 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JPHGR-44-2_007
تاریخ نمایه سازی: 5 آبان 1400
چکیده مقاله:
غرب و جنوبغرب ایران، بهدلیل همجواری با پهنههای وسیع بیابانی عراق و شمال عربستان، بهطور پیوسته در معرض پدیدهی گردوغبار قرار دارد. در این مطالعه بهمنظور تعیین دورههای مورد مطالعه، از دادههای پدیدهی گردوغبار و میزان دید افقی در دورهی زمانی ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۱ و تصاویر ماهوارهای سنجندهی مادیس استفاده شد. سپس برای شناسایی الگوهای همدید حاکم در زمان رخداد گردوغبار در فصل بهار با انتخاب ۱۵ دوره رخداد گردوغبار در فصل بهار، دادههای شبکهبندیشدهی دما، فشار سطح دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، نم ویژه و نسبی، سرعت قائم، مولفهی باد زناری (U) و نصف النهاری (V)، برای ترازهای متفاوت از NCEP/NCAR تهیه و پس از تولید نقشه و پردازشهای آماری، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته شد. الگوهای همدید انتشار گردوغبار در فصل بهار در غرب ایران، به سه الگوی پویا، گرماپویا و گرمایی گروهبندی میشوند. در الگوی پویا، سیستمهای مهاجر بادهای غربی در شکلگیری گردوغبار، نقش تعیین کنندهای دارند. بدین صورت که شکلگیری ناوه غربی، الگوی بندالی زوجی یا بندالی امگایی در تراز میانی و پیرو آن، ایجاد مرکز همگرایی سطحی و کنش دو مرکز واگرایی بالایی و همگرایی سطحی، همراه با جبههزایی در منطقه، موجب تشدید ناپایداریها و افزایش سرعت باد در مناطق خشک مجاور ایران شده که بهدلیل عدم تغذیهی رطوبتی کافی، گردوغبار ایجاد میشود. در الگوی گرماپویا، گردوغبار هم تحت تاثیر شرایط حرارتی سطح زمین در عرضهای پایین در کشور عربستان ایجاد میشود و هم در اثر نفوذ ناوه غربی در تراز میانی جو در عرضهای بالاتر که حاصل آن، افزایش ناپایداری در کشور عراق است. الگوی گرمایی مربوط به اواخر فصل بهار بوده که پرفشار جنبحاره، پدیدهی غالب جو بالا در عرضهای پایین بهشمار میرود و گردوغبار در اثر شکلگیری کمفشارهای گرمایی و افزایش سرعت باد در مناطق خشک مجاور ایران ایجاد میشود.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
فرامرز خوش اخلاق
استادیار دانشکدهی جغرافیا، دانشگاه تهران
محمد سعید نجفی
دانشجوی کارشناسی ارشد اقلیمشناسی، دانشکدهی جغرافیا، دانشگاه تهران
مهدی صمدی
کارشناس ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکدهی جغرافیا، دانشگاه تهران