نقد و تحلیل زندگی نامه نویسی ابراهیم یونسی در قالب رمان زمستان بی بهار

اختصار رمان ها یکی از مسائل و معضلاتی است که در رمان نویسی مدرن زبان فارسی وجود دارد. نویسندگان غالبا به نوشتن اندیشه می پردازند، ولی اندیشه در این رمان ها، چنان گنجایی ندارد که بتواند رمان هایی نظیر رمان چند جلدی مارسل پروست با نام در جستجوی زمان از دست رفته ایجاد کند. ابراهیم یونسی در رمان زمستان بی بهار، از امکانات و ظرفیت های متعدد و مختلف روایتگری استفاده می کند تا کتابی بنویسد که درعین حال که از تجربه زیسته وی بهره مند است، حاوی معانی و لایه های پنهان باشد و امکان خوانش های غیرصریح را به خوانندگان بدهد. مکان و زمان و دیگر عناصر در رمان زمستان بی بهار بسیار گسترده است و زبان و اندیشه ای که در آن به کار رفته، متناسب با این گستردگی، دارای تنوع و هماهنگی است. در این مقاله کوشیده ایم به تحلیل و ارزیابی انتخاب های نویسنده در حوزه پیرامتن اعم از عنوان کتاب، دیباچه و طرح جلد، راوی، مخاطب، شگردهای روایتگری و تناسب میان این عناصر بپردازیم. نویسنده از امکانات و ظرفیت های رمان نویسی نظیر طنز و نقیضه سازی، جنبه های فراداستانی، کارکردهای شهودی و ایدئولوژیک راوی، کاربرد آگاهانه زمان متناسب با روایت رمان، انتخاب مکان خاص داستان، دیدگاه پسامدرنی به تاریخ و توازی گذشته و حال استفاده می کند. مجموعه شگردهای نویسنده گواه آن است که رمان زمستان بی بهار فراتر از تجربه شخصی و زندگی نامه است؛ شورشی علیه زمان در اوج ناامیدی است. راوی ناامید از روایت، به جنگ زمان برمی خیزد و در نهایت خود را مغلوب زمان می‎بیند.

کلیدواژه ها:

ابراهیم یونسی ، زمستان بی بهار ، رمان زندگی نامه ای ، کارکردهای راوی ، روایت پسامدرنی تاریخ