بررسی اثر کشت مخلوط و کودهای شیمیایی بر میزان اسانس، محتوای فنل و فلاونوئید و برخی خواص زیستی گیاه دارویی Hyssopus officinalis L.

در راستای کاهش مصرف کودهای شیمیایی در تولید گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.)، پژوهشی در سال ۱۳۹۵ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین، به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو فاکتور و سه تکرار به اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایش شامل الگوهای مختلف کاشت (فاکتورA) شامل کشت خالص (۱۰۰ درصد زوفا) و کشت مخلوط افزایشی (۱۰۰ درصد زوفا + ۵۰ درصد عدس) و کاربرد کود شیمیایی (فاکتورB) شامل مصرف و عدم کاربرد کودهای NPK بود. استخراج اسانس به روش تقطیر با طرح کلونجر، میزان عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم، راندمان عصاره­دهی به روش خیساندن، محتوای فنل و فلاونوئید به روش رنگ سنجی، قدرت مهارکنندگی رادیکال­های آزاد DPPH و عملکرد آنتی اکسیدانی کل در آغاز گل دهی بر پیکره رویشی زوفا بررسی گردیدند. نتایج نشان داد که کلیه صفات به غیر از محتوای عصاره به طور معنی داری تحت تاثیر تیمارها قرار گرفتند. درصد اسانس، محتوای فنل و فلاونوئید، قدرت مهارکنندگی رادیکال های DPPH و عملکرد آنتی اکسیدانی کل در تیمار کشت مخلوط + مصرف کود، نسبت به سایر تیمارها به طور معنی داری بالاتر بود. یعنی اینکه در کشت مخلوط با میزان ترکیبات فنل و فلاونوئید و همچنین عملکرد اسانس و عصاره گیاه زوفا را بالا برده است. متابولیت­های ثانویه نظیر ترکیبات فنل، فلاونوئید و اسانس از مهمترین عوامل سیستم دفاعی گیاه محسوب می شوند که رقابت زوفا و عدس (به عنوان عامل تنش زا) تولید آن را افزایش داد. با توجه به افزایش مقدار ترکیبات فنل و فلاونوئید، خاصیت آنتی اکسیدانتی نیز بیشتر گردید.

کلیدواژه ها:

آنتی اکسیدان ، اسانس ، زوفا ، کشت مخلوط ، محتوای فنل ، محتوای فلاونوئید