معناشناسی واژه «اب» در آیات ۷۴ انعام و ۷۸ حج با رویکرد ریشه شناسی در زبان های سامی

واژه «اب» ۴۶ مرتبه به صورت مفرد در قرآن به کار رفته است. مفسران(شیعه و سنی) در دو آیه ۷۴ انعام و ۷۸ حج، در خصوص معنای آن دیدگاهی متفاوت دارند. برخی از آنها «اب» در آیه ۷۴ انعام را به معانی«عمو یا جد پدری و مادری» و در آیه ۷۸ حج به معانی«جد و پدرروحانی» دانسته اند. از آنجا که این دسته از مفسران اغلب بدون توجه به ظرافت های معنایی وگاهی با دخالت دادن برخی پیش فرض ها دست به تفسیر زده اند، دراین مقاله با استفاده از روش ریشه شناسی زبان های سامی، در پی آن هستیم تا به معنایی دقیق از واژه در این دوآیه دست یابیم.با پی جویی ریشه «اب» در زبان های سامی-حامی، عربی، عبری، اکدی، سریانی،آرامی،سبئی، حبشی به وجود اشتراک معنوی در این واژه و ۱۴ معنا دست یافتیم که معنای محوری آن «ایجادکردن، قدرت داشتن و محور بودن» است. سپس با استناد به قرائنی جهت تعیین مناسب ترین معنای حاصل از ریشه شناسی، به معنای «بزرگ و رئیس قوم» در آیه ۷۴انعام و معنای «بنیانگذار و موسس» در آیه ۷۸ حج دست یافتیم.

کلیدواژه ها:

معناشناسی تاریخی ، ریشه شناسی ، زبان های سامی ، اب ، آیه ۷۴ انعام ، آیه ۷۸حج ، مفسران متقدم و متاخر