پاسخ گیاه دارویی چای ترش (Hibiscus sabdariffa) به تنش های اسمزی و شوری در مرحله جوانه زنی و رشد گیاهچه

جوانه­زنی به عنوان یکی از مهم­ترین مراحل رشدی گیاهان تحت ­تاثیر تنش­های محیطی قرار می گیرد. تنش­های شوری و خشکی از عوامل مهم کاهنده شاخص­های جوانه­زنی، رشد و عملکرد گیاهان در نواحی خشک و نیمه­خشک محسوب می­شوند. در این تحقیق تاثیر سطوح مختلف تنش های خشکی (۰، ۲-، ۴-، ۶-، ۸-، ۱۰-، ۱۲- و ۱۴- بار ناشی از پلی­اتیلن­گلایکول) و شوری (۰، ۵۰، ۱۰۰، ۱۵۰، ۲۰۰، ۲۵۰، ۳۰۰ و ۳۵۰ میلی­مولار ناشی از کلرید­سدیم)، در قالب دو آزمایش جداگانه بر مبنای طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار بر روی خصوصیات جوانه­زنی گیاه دارویی چای­ترش در آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشکده کشاورزی سرایان (دانشگاه بیرجند) بررسی شد. شمارش بذور جوانه­زده به­صورت روزانه صورت پذیرفت و در پایان روز هشتم که جوانه­زنی ثابت شده بود، شاخص­های جوانه­زنی گیاه مورد اندازه­گیری قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس حاکی از اثر معنی­دار تنش­های خشکی و شوری بر تمامی صفات مورد مطالعه در مرحله آغازین رشد گیاه چای ترش بود. اعمال تنش خشکی باعث کاهش شاخص­های جوانه­زنی گردید، به­طوری­که بیشترین مقادیر درصد و سرعت جوانه­زنی در تیمار شاهد ( به­ترتیب ۳۷/۸۴ درصد و ۰۲/۶ روز۱-) و کمترین مقادیر آن­ها (به­ترتیب ۳۷/۴ درصد و ۱۹/۰ روز۱-) در سطح ۱۲- بار بدست آمد. تفاوت بین کمترین مقادیر طول ریشه­چه و ساقه­چه تحت تاثیر تنش خشکی در مقایسه با تیمار شاهد، ۴/۹۹ درصد بود. در ارتباط با تنش شوری نیز تیمار شاهد باعث حصول بیشترین درصد و سرعت جوانه­زنی و نیز طول ساقه­چه و ریشه­چه گیاه چای­ترش ( به­ترتیب ۲۵/۹۱ درصد، ۶۸/۶ روز۱-، ۱۰/۴۵ و ۳۹/۳۱ میلی­متر) گردید و درصد و سرعت جوانه­زنی در سطح ۳۵۰ میلی­مولار به صفر رسید. در مجموع گیاه چای­ترش نسبت به تنش خشکی تا سطح ۶- بار و تنش شوری تا سطح ۱۰۰ میلی­مولار مقاومت نسبی نشان داد.

کلیدواژه ها:

پلی اتیلن گلایکول ، درصد جوانه زنی ، ساقه چه ، سرعت جوانه زنی ، گیاهچه