نقش قدرت های بزرگ درمنطقه خلیج فارس و چالش های هژمونی آمریکا

برخی نظریه پردازان سیاست آمریکا در منطقه خلیج فارس را با توجه به موقعیت محوری این منطقه در راستای تلاش های این کشور برای کسب جایگاه هژمونیک در سطح جهانی تعبیر می کنند. با این حال آمریکا در دوران بعد از جنگ سرد و به رغم تلاش فراوان و صرف هزینه های هنگفت برای تثبیت موقعیت هژمونیک خود در منطقه خلیج فارس با چالش ها و موانع جدی در این منطقه روبرو بوده است. مخالفت بازیگران منطقه ای مانند ایران با هژمونی آمریکا و ناکامی های این کشور در عرصه هایی مانند عراق از موانع منطقه ای هژمونی آمریکا در خلیج فارس محسوب می شود. از طرف دیگر تلاش سایر قدرت های بزرگ برای اعمال نفوذ در منطقه، اقدامی برای موازنه سازی در مقابل آمریکا در این منطقه است. گرچه درهم تنیدگی روابط و برخورداری از منافع مشترک در فضای جهانی شده از سطح رقابت و تقابل قدرت های بزرگ کاسته و در مقابل سطح همکاری ها را افزایش داده است، اما این موضوع به معنای حذف نگرانی های آنها از برتری کامل یک بازیگر در برابر سایر بازیگران نیست. بنابراین هر چند تلاش موازنه جویانه سخت افزاری دیگر جایگاه چندانی در استراتژی قدرت های بزرگ ندارد، اما تلاش های موازنه جویانه در شکل نرم آن همچنان ادامه دارد. از این رو مسئله اصلی در این مقاله این است که در دوره پس از جنگ سرد قدرت های بزرگ چه واکنشی نسبت به رفتارهای هژمونی طلبانه آمریکا در منطقه خلیج فارس از خود نشان داده اند؟ و اینکه تلاش های هژمونی طلبانه آمریکا در منطقه خلیج فارس علاوه بر واکنش سایر قدرت های بزرگ با چه چالش هایی مواجه بوده است؟

کلیدواژه ها:

خلیج فارس ، قدرتهای بزرگ ، هژمونی ، آمریکا ، موازنه