مطالعه و مقایسه تزیینات مقابر برجی دامغان

مقابر برجی گونهای از معماری برون گرا در ایران است و نمای بیرونی پراهمیتی دارد. سه نمونه از این مقابر در منطقه دامغان واقع است: برجهای پیرعلمدار، چهل دختران و مهماندوست. این سه آرامگاه متعلق به سده پنجم هجری است و از مقابر برجی پرتزیین اولیه محسوب میشود. هدف مقاله حاضر بررسی شباهت ها و تفاوتهای تزیینات این سه برج در بدنه خارجی آنهاست. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع مکتوب کتابخانه ای است. بررسی انجام شده نشان میدهد که شباهتهایی در تزیینات هر سه برج در بخش انتهای ساقه وجود دارد و کتیبه و طرحهای هندسی نقش پررنگی در تزیینات آنها دارد. به ترتیب تاریخ احداث برجها از میزان یکنواختی و یکدستی تزیینات بالای بدنه آنها کاسته شده و بر چشمگیر بودن و تنوع شان افزوده شده است. درمجموع تزیینات بالای بدنه برج مهماندوست تفاوت بیشتری با تزیینات دو برج دیگر داشته باشد. در بخش ورودی نیز شباهت دو برج پیر علمدار و چهل دختران به یکدیگر بسیار است و تفاوت آنها در جزئیات است. از ورودی اصلی برج مهماندوست توصیف و یا تصویری در دست نیست تا بتوان به بررسی آن پرداخت. همچنین با بررسی انجام شده میتوان اینگونه نتیجه گرفت که با وجود شباهتهای این سه برج، تفاوتهای موجود در تزیینات شان به همراه ویژگیهایی منحصر به فردی که هر یک از برجها در این بخش دارد، سبب شده است که هر یک شخصیت متمایزی داشته باشد.

کلیدواژه ها:

برج پیرعلمدار ، برج چهل دختران دامغان ، برج مهماندوست ، آرامگاه های برجی.