فن شناسی نقاشی های قاجاری ایوان جنوبی گنبد توحیدخانه

گنبد توحیدخانه از بناهای عصر صفوی در اصفهان است که از زمان ساخت تا کنون به اشکال گوناگونمورد استفاده بوده است. در حقیقت گنبد توحیدخانه و الحاقات آن در زمان سلطنت صفویه جزئی ازمجموعه عظیم سلطنتی بوده است. طوری که از نوشته سیاحان و مورخین بر می آید؛ توحیدخانه محلتجمع صوفیان بوده که در زمانهایی خاص، احتمالاً شب های جمعه در این محل گرد می آمدند. همچنین دربرخی دیگر از کتب به اداره کردن این محل توسط خلیفۀ الخلفا اشاره شده است.در این بنا که دارای گنبدی مرتفع و پایه ای کثیرالاضلاع است، تزئیناتی وجود دارد که شامل تزئیناتقسمت داخلی گنبد و نقاشیهای سقف ایوان جنوبی آن می باشد. با توجه به تغییراتی که در قسمتهایمختلف توحیدخانه به وجود آمده، بررسی های انجام شده نشان داد که در قسمت ایوان جنوبی نیزنقاشیهایی روی نقش قدیمی تر اجرا گردیده است. همچنین با ادامه روند مطالعات، قدمت نقاشیهای مجددبر روی این ایوان که دارای طرح اسلیمی و ختایی می باشند اواخر عصر قاجار برآورد گردیده است.حال از آنجا که همواره این مجموعه به عنوان مجموعه ای متعلق دوره صفوی مطرح بوده است واین امر تزئینات قاجاری ایوان را در حاشیه قرار می داد، تصمیم گرفته شد تا این موضوع در قالب یکمقاله مورد مطالعه قرار گیرد. با عنایت به اینکه یکی از مهمترین ویژگیهای دیوارنگاره ها، ارتباطی استکه با فضای معماری دارند و در واقع یک نقاشی دیواری تکمیل کننده بنای معماری بوده و خود نیز دررابطه با این اجزاء کامل می گردد؛ این مقاله قصد دارد تا ضمن بیان پیشینه تاریخی گنبد مذکور،نقاشیهای ایوان جنوبی را که روی نقاشیهای صفوی اجرا شده اند از منظر فن شناسی و شناخت نوعرنگهای به کار رفته، به طور کامل معرفی نماید.

کلیدواژه ها:

اصفهان ، عصر قاجار ، گنبد توحیدخانه ، نقاشی دیواری ، فن شناسی