توسیع معنایی در زبان فارسی؛ مطالعه موردی افعال

توسیع معنایی، از­جمله فرایندهای مهم تغییر معنی به­شمار میآید که از دیرباز از سوی متخصصان و به­ویژه معنیشناسان تاریخی فقهاللغوی مطالعه می­شد. در جریان این فرایند که در گذر زمان رخ میدهد، واژهای بر حسب مشابهت مفهومش با مفهومی جدید و بر اساس اصل صرفه زبانی، برای اشاره به واحد جدیدی در زبان به­کار میرود. به این ترتیب، افزون بر مفهوم اولیهاش در مفهوم تازهای نیز کاربرد مییابد. همین عامل «مشابهت» سبب شده است تا در بسیاری از موارد، توسیع معنایی با استعاره اشتباه گرفته شود و مجموعهای از واژههایی که دارای توسیع معنایی هستند، استعاره محسوب شوند. در نوشته حاضر، نگارنده ضمن معرفی توسیع معنایی، به بررسی تمایز این فرایند با استعاره میپردازد و به­ویژه با تاکید بر افعال زبان فارسی میکوشد نشان دهد که بسیاری از ساختهایی که استعاره در نظر گرفته میشوند، در واقع، توسیع معنایی یافتهاند و در اثر این فرایند، دارای چند معنایی شدهاند.    

کلیدواژه ها:

Keywords: Metaphor ، Prototype ، Semantic change ، Semantic broadening ، واژه های کلیدی: استعاره ، پیش نمونه ، تغییر معنایی ، توسیع معنایی