بررسی شاخص های تنوع زیستی پرندگان در بوستان های شهر تهران (مطالعه موردی بوستان های جمشیدیه، ملت، قائم و شهر)

زمینه و هدف: محاسبه ی شاخص های تنوع زیستی پرندگان شهری تهران به منظور درک بهتر شرایط محیطی و بهبود یا اصلاح آن ضروری به نظر می رسد. این تحقیق باهدف محاسبه شاخص های غنا، تنوع زیستی و یکنواختی پرندگان شهر تهران به صورت مطالعه موردی در بوستان های شهر، ملت، جمشیدیه و قائم انجام گرفت. روش بررسی: در این پژوهش ثبت پرندگان بین ماه های اسفند ۹۵ تا تیر ۹۶ با روش شمارش نقطه ای صورت گرفت، شاخص­ها با استفاده از نرم افزار Ecological Methodology محاسبه شد. یافته­­­ها: در مجموع ۳۷۲۳ پرنده متعلق به ۴۰ گونه از ۸ راسته و ۱۹ خانواده مشاهده و ثبت گردید. ۷۵% از کل گونه های ثبت شده متعلق به راسته گنجشک سانان بود و در میان آن ها گنجشک خانگی بیشترین تعداد را داشت. بوستان قائم باوجود بیشترین مساحت بین بوستان های موردمطالعه، دارای کمترین غنا و تنوع و بیشترین فراوانی بود. بوستان شهر که قدیمی ترین بوستان شهری تهران در مقایسه با بوستان های دیگر است، بالاترین غنا و تنوع گونه ای و کمترین فراوانی را داشت. بحث و نتیجه­گیری: پرندگان ثبت­شده در بوستان­های مورد مطالعه غالبا متعلق به راسته گنجشک­سانان و نیمی از آن­ها بومی شهر تهران هستند.مساحت بالای بوستان­ها الزاما به معنای بالاتر بودن تنوع پرندگان آن­ها نیست و همچنین یافته­ها در بوستان شهر واقع در مرکز شهر نشان می­دهد که علی­رغم وجود بافت متراکم، در صورت داشتن فضا­های مناسب، توانایی بالایی در جلب و جذب پرندگان وجود دارد. نتایج این تحقیق می تواند امکان بررسی عوامل موثر بر شاخص های تنوع زیستی پرندگان شهری را فراهم کند و به پژوهشگران محیط زیست، مدیران و طراحان شهری کمک کند تا با طراحی مناسب فضای سبز موجب حفاظت از تنوع زیستی و جلب و جذب پرندگان به عنوان یکی از شاخص های سلامت زیستگاه و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان گردند.

کلیدواژه ها:

تهران ، بوستان های شهری ، پرندگان ، شاخص های تنوع زیستی