پهنه بندی تعداد روز طوفانی در کشور ایران با استفاده از روش های زمین آماری و ریاضی

زمینه و هدف: تعداد روز طوفانی به وسیله عوامل گوناگونی مانند سرعت وزش باد، میزان بارش، رطوبت خاک و غیره قرار دارد. بررسی این شاخص در کشور می­تواند در برنامه­ریزی­های گوناگون مورد توجه قرار گیرد. هدف از انجام این تحقیق پهنه­بندی تعداد روزهای طوفانی در کشور و انتخاب بهترین مدل بر اساس داده­های ۱۵۰ ایستگاه هواشناسی در دوره آماری ۲۵ ساله ۲۰۱۰-۱۹۸۶میلادی است. روش بررسی: بعد از تعیین ایستگاه­ها با پراکندگی مناسب، داده­های تعداد روز طوفانی در کشور ایران مربوط به دوره­ی زمانی ۲۰۱۰-۱۹۸۶ در سال ۱۳۹۵ جمع­آوری شد. به منظور بررسی نرمال بودن داده­ها از روش کلموگروف- اسمیرنف استفاده گردید. جهت نشان دادن همبستگی مکانی بین داده­های تعداد روز طوفانی از واریوگرام استفاده شد. وایروگرام گوسین با میزان همبستگی ۹۶/۰، بهترین همبستگی بین داده­ها را مدل­سازی نمود و برای درون­یابی از روش کریجینگ استفاده گردید. سپس با استفاده از روش­های مختلف زمین­آماری و ریاضی، نقشه­ تعداد روزهای طوفانی در کشور ترسیم شد. به این منظور از روش­های درون­یابی ریاضی شامل روش عکس فاصله (IDW)، درون­یاب چند جمله­ای جهانی (GPI)، تابع شعاعی (RBF)، درون­یاب موضعی (LPI) و روش زمین­آماری کریجینگ استفاده شد. جهت انتخاب بهترین روش درون­یابی از شاخص­های آماری ریشه میانگین مربعات (RMS) و میزان همبستگی داده­های مشاهداتی و پیش­بینی­شده استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که پیش­بینی روش کریجینگ شاخص (Kriging Indicator) دارای بیشترین میزان همبستگی با داده­های مشاهداتی است (R۲=۰.۷۴). همپنین مناطق جنوب شرقی و جنوب غربی کشور دارای بیشترین میزان تعداد روز طوفانی در کشور می­باشند. بحث و نتیجه گیری: بالا بودن این شاخص در جنوب شرق ناشی از خشک شدن دریاچه هامون و وجود بادهای ۱۲۰ روزه­ی سیستان و در جنوب غرب کشور ناشی از گرد و غبار ورودی از کشورهای عربی است. نوار شمالی کشور نیز دارای کمترین میزان شاخص تعداد روز طوفانی در کشور است.

کلیدواژه های پهنه بندی تعداد روز طوفانی در کشور ایران با استفاده از روش های زمین آماری و ریاضی:

ایران ، کریجینگ ، گرد و غبار ، میان یابی ، قابلیت دید