آنالیز و مقایسه اسانس گل و میوه در گیاه دارویی انجدان رومی (Levisticum officinale Koch. Cv. Budakalaszi)

انجدان رومی (Levisticum officinale Koch.) گیاهی چند ساله از تیره چتریان (Apiaceae) بوده که در بسیاری از کشورهای دنیا به منظور استفاده از مواد موثره آن جهت معالجه بیماری سنگ کلیه و مجاری ادرار به طور وسیع کشت می شود. به منظور بررسی اسانس موجود در گلها و میوه های انجدان رومی، این آزمایش در سال ۱۳۸۹ با گیاهان کشت شده در منطقه زردبند واقع در شمال تهران انجام شد. نمونه گل در مرحله گلدهی کامل و نمونه میوه در دو مرحله نارس و رسیدگی کامل جمع آوری شدند و پس از خشک شدن در سایه و در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد، استخراج اسانس به روش تقطیر با آب (دستگاه کلونجر) به مدت سه ساعت انجام گردید. بازده متوسط تولید اسانس (w/w نسبت به وزن خشک) در گل، میوه نارس و میوه رسیده انجدان رومی به ترتیب ۶/۰%، ۸/۱% و ۸/۲% تعیین گردید. جهت شناسایی اجزای اسانس از دستگاه های گاز کروماتوگراف (GC) و گاز کروماتوگراف متصل شده به طیف سنج جرمی (GC/MS) استفاده گردید. همچنین نتایج آنالیز اسانس ها نشان داد که در اسانس گل ۱۸ ترکیب و در اسانس میوه نارس و میوه رسیده ۱۹ ترکیب وجود دارد که از بین آنها، سه ترکیب لیگوستیلید Z (۴/۵۲%)، بتا-فلاندرن (۶/۲۶%) و آلفا-ترپینیل استات (۴/۱۰%) در گل، بتا-فلاندرن (۸/۴۷%)، لیگوستیلید Z (۵/۳۸%) و آلفا-ترپینیل استات (۶/۳%) در میوه نارس و لیگوستیلید Z (۱/۳۵%)، بتا-فلاندرن (۴/۳۴%) و آلفا-ترپینیل استات (۲/۴ %) در میوه رسیده بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده بودند. به طور کلی می توان بیان داشت که درصد و اجزای اسانس در اندامهای مختلف این گیاه با یکدیگر متفاوت است و بالاترین عملکرد مربوط به اسانس میوه رسیده می باشد.

کلیدواژه ها:

انجدان رومی (Levisticum officinale Koch.) ، اسانس ، میوه نارس و رسیده ، لیگوستیلید Z ، بتا-فلاندرن