بررسی تنوع فیتوشیمیایی اسانس زیره سبز (Cuminum cyminum L.) جمع آوری شده از مزارع مختلف استان خراسان رضوی

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: دوفصلنامه فناوری گیاهان دارویی ایران، دوره: 3، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_JMPT-3-2_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 386
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

بهلول عباس زاده

استادیار، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

معصومه لایق حقیقی

موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

مهدی فراوانی

مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

حسین زینعلی

مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان

بهمن امیری لاریجانی

سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

وحید روشن سروستانی

مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، فارس، ایران

نسترن جلیلیان

مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران

محمدرضا کدوری

مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران

غلامرضا گودرزی

مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مرکزی، ایران

ژیلا بالایی

مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آذربایجان شرقی، ایران

فاطمه سفیدکن

موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

راضیه عظیمی اترگله

موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

بهروز نادری

موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

نگار ولیزاده

مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آذربایجان شرقی، ایران

علی اصغر پالوچ

سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

کشور ایران با داشتن تنوع بالای اقلیمی از غنی ترین منابع گیاهان دارویی جهان است. زیره سبز (Cuminum cyminum L.) یکی از مهمترین و اقتصادی ترین گیاهان دارویی خانواده چتریان می باشد که پراکنش بالایی در نقاط مختلف کشور داشته و یکی از مهمترین گیاهان صادراتی ایران می باشد. این مطالعه در راستای بررسی تنوع کمی و کیفی اسانس زیره سبز در استان خراسان رضوی در سال زراعی ۱۳۹۸ انجام شد. بدین منظور بذر از مزارع ۶ منطقه مختلف استان در زمان برداشت گیاهان، جمع آوری شد. بذرها به روش تقطیر با آب در مدت ۲ ساعت اسانس گیری شدند. برای شناسایی ترکیب های موجود در اسانس ها و تعیین درصد کمی آنها از دستگاه های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. تعداد ۹ ترکیب در اسانس های مناطق گناباد (N۱)، نیشابور (N۲)، تایباد (N۳) و خوشاب (N۴)، ۱۵ ترکیب در اسانس گیاهان منطقه فریمان (N۵) و در نهایت ۱۳ ترکیب در اسانس منطقه درگز (N۶) شناسایی شد. در مجموع ۹ ترکیب، gamma-terpinene-۷-al، cuminaldehyde،terpinene-۴-ol ، gamma-terpinene، α-phellandrene، p-cymene ، sabinene، β-Pinene ، α-Pinene در اسانس زیره سبزهای برداشت شده از ۶ منطقه استان خراسان رضوی مشترک بود. دو ترکیب cis-dihydrocarvone و (E)-Caryophyllene منحصرا در منطقه (N۵) به ترتیب با مقادیر ۴۵/۰% و ۱۹/۰% شناسایی شد. ۴ ترکیب α-thujene، α-terpinene، limonene و ۱,۸-cineol فقط از اسانس های منطقه(N۵) و (N۶) بدست آمد. کمیت و کیفیت اسانس زیره سبز جمع آوری شده از منطقه (N۲)، با اقلیم بیابانی خشک- سرد و میانگین بارندگی سالیانه بالا، بالاتر از سایر مناطق بود.

کلیدواژه ها

خراسان رضوی, زیره, منطقه برداشت, اسانس, تنوع اقلیم

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.