بررسی نقش خطواره ها در رخنمون چشمه های کارستی استان چهارمحال و بختیاری

در این پژوهش انواع شکستگی های تکتونیکی که تحت عنوان خطواره های ساختمانی از آنها نام برده شده است به منظور تعیین نقش آنها در جریان آب زیرزمینی در استان چهارمحال و بختیاری که جزئی از منطقه زاگرس مرتفع می باشد و بخش اندکی از شمال و شمال شرقی آن نیز در زون سنندج – سیرجان واقع شده است به کمک تصاویر ماهواره ای استان مورد بررسی قرار گرفته اند. در این مطالعه برای هر زون راستای غالب خطواره های ساختمانی شامل راستای گسلها و شکستگی های ساختاری مانند درزه ها برآورد شده است. همچنین ۲۰ چشمه عمده کارستی استان نیز مورد بررسی قرار گرفته و در حوضه آبگیر احتمالی هر یک راستای عمومی جریان آب زیززمینی و عوامل کنترل کننده این راستا و عامل کنترل ظهور چشمه در سطح زمین مشخص شده است. گسلهای فشاری و درزه ها بر راستای عمومی جریان آب زیرزمینی اثر گذاشته و آن را کنترل می کنند در حالی که محل ظهور چشمه ها در سطح زمین توسط عواملی چون گسلها و تماس بین سازندهای تراوا و ناتراوا و در برخی موارد توسط سطح اساس فرسایش محلی (local base level) تعیین می شود. از آنجا که عوامل کنترل پدیده کارست و بر هم کنش آنها در مناطق کارستی به ویژه در مناطقی مانند زاگرس مرتفع که از نوعی بهم ریختگی و آشفتگی ساختاری برخوردار است، ناهمسان می باشد ارائه یک قانون کلی درباره نقش عوامل ساختمانی در تعیین راستای عمومی جریان آب زیرزمینی امکان پذیر نبوده و در هر مورد خاص و برای هر چشمه عمده کارستی باید به طور جداگانه و دقیق صورت پذیرد. عدم همخوانی مناسب راستای شکستگی ها و گسل ها با راستای اصلی جریان آب می تواند ناشی از این باشد که برخی از خطواره های موثر در کانالیزه نمودن حریان به دلیل پوشش خاکی موجود در محدوده حوضه آبگیر چشمه ها در تصاویر هوای ی یا ماهواره ای و حتی بازدیدهای صحرایی دیده نمی شوند و لذا در نمایش نهایی اطلاعات بازتابی نخواهند داشت . بنابراین
برداشت خطواره ها اگر چه مهم می باشد و گام نخست در شناخت تکتونیک ناحیه و مسیرهای احتمالی حرکت آبهای زیرزمینی می باشند اما به منظور پی بردن به راستای عمومی جریان آب زیرزمینی در هر منطقه باید به مجموعه ای از عوامل مختلف که منجر به شکل گیری ماهیت هیدروژئولوژیک منطقه می شوند نیز توجه داشت. به منظور دستیابی به بیشترین شانس برخورد با زون های شکستگی و هوازده در سنگ بستر، آثار شکست باید به طور توام با خطواره ها و یا محل تقاطع آنها مد نظر گرفته شوند.