مدل ساختاری نقش کنش های اجرایی در عملکرد یادگیری دانش آموزان با ناتوانی یادگیری خاص

زمینه و هدف: یکی از تبیین­ های اساسی و جدید در درمان ناتوانی­ های یادگیری خاص، مدل کنش ­های اجرایی است. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش کنش­ های اجرایی (انتقال، بازداری، به­روز رسانی، عملکرد پیوسته، و برنامه­ ریزی- سازمان دهی) در پیش ­بینی عملکرد یادگیری دانش ­آموزان با ناتوانی یادگیری خاص بود. روش: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل تمامی دانش­ آموزان مقطع ابتدایی پایه اول تا ششم مبتلابه ناتوانی یادگیری خاص شهر مشهد در سال تحصیلی ۹۵-۹۶ بودند. تعداد ۱۱۶ دانش­ آموز از جامعه مذکور با روش نمونه­ گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزارهای اندازه­ گیری مورد استفاده در این پژوهش شامل آزمون ویسکانسین (هیتون و همکاران، ۱۹۹۳)، تکلیف پیچیده استروپ (استروپ، ۱۹۳۵)، آزمون برج لندن (شالیس، ۱۹۸۲)، آزمون حافظه­ فعال (وکسلر، ۲۰۰۳)، و آزمون عملکرد پیوسته (رزولد و همکارانش، ۱۹۵۶) بود.  برای بررسی توان پیش­ بینی عملکرد تحصیلی از طریق متغیرهای کنش ­های اجرایی از مدل ساختاری لیزرل استفاده شد.  یافته­ها: نتایج نشان داد مدل با داده های پژوهش، برازش مناسبی دارد. نتایج تحلیل ساختاری نیز نشان داد که از میان کنش ­های اجرایی، متغیر بازداری پاسخ و حافظه فعال سهم بیشتری در پیش­ بینی عملکرد تحصیلی دانش ­آموزان با ناتوانی یادگیری در حوزه ­های خواندن، نوشتن و ریاضی دارند (۰۱/۰ ≥ p).  نتیجه­گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر، کنش ­های اجرایی بازداری پاسخ، حافظه فعال، و انعطاف ­پذیری ذهنی به عنوان فعالیت­ های شناختی مورد نیاز در یادگیری خواندن، نوشتن، و ریاضیات ضروری هستند که باید در برنامه ­های آموزشی و توان بخشی این دانش ­آموزان مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

Learning disability ، transmission ، response inihibition ، scheduling ، organization ، ناتوانی یادگیری خاص ، انتقال ، بازداری پاسخ ، برنامه ریزی ، سازمان ده