اثربخشی خودمهارگری هیجانی بر سرزندگی تحصیلی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان

زمینه و هدف: عملکرد تحصیلی به ­عنوان یکی از شاخص های ارزیابی یادگیری دانش ­آموزان و کیفیت آموزش طی سال های متمادی به طور گسترده مورد توجه متخصصان قرارگرفته است. دانش­آموزان در زندگی با انواع کشاکش­ها، موانع و فشارهای ویژه دوران تحصیل روبه رو می شوند که تهدیدی برای عملکرد تحصیلی و شادابی آنها است. بدین ترتیب مطالعه حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش خودمهارگری هیجانی بر سرزندگی تحصیلی و عملکرد تحصیلی دانش ­آموزان انجام شد. روش: پژوهش حاضر نیمه ­آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه و مرحله پیگیری بود. از جامعه آماری که شامل تمامی دانش­ آموزان پسر متوسطه دوره اول شهر بیرجند در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۳۹۸ بودند، تعداد ۴۰ دانش ­آموز به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه ۲۰ نفر) جایدهی شدند. گروه آزمایش در ۸ جلسه ۶۰ دقیقه ای تحت آموزش خودمهارگری هیجانی قرار گرفتند، اما افراد گروه گواه هیچ آموزشی دریافت نکردند. ابزارهای جمع ­آوری این پژوهش شامل پرسش نامه سرزندگی تحصیلی دهقان زاده و چاری (۱۳۹۱)، عملکرد تحصیلی درتاج (۱۳۸۳) و خودمهارگری تانجنی و همکاران (۲۰۰۴) بودند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر بین­گروهی در سطح معنا داری ۰/۰۵=α انجام شد. یافته ها: نتایج تحلیل داده ­ها نشان داد که آموزش خودمهارگری هیجانی بر سرزندگی تحصیلی (۰/۰۱p<)، عملکرد تحصیلی و مولفه های آن (خودکارآمدی، تاثیرات هیجانی، برنامه ریزی، فقدان مهار پیامد، و انگیزش)، موثر بود (۰۱/۰p<) و این نتایج به دست آمده در دوره پیگیری نیز تداوم داشت (۰/۰۱p<). نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه می­توان نتیجه ­گیری کرد که آموزش خودمهارگری هیجانی به دانش­آموزان باعث بهبود مهارت های مربوط به تاب آوری و سازش­یافتگی و پیشگیری از بروز هیجان نامناسب شده و در نتیجه سرزندگی و عملکرد تحصیلی آنها، افزایش پیدا خواهد کرد.

کلیدواژه ها:

Emotional self-control ، academic vitality ، academic performance ، students ، خودمهارگری هیجانی ، سرزندگی تحصیلی ، عملکرد تحصیلی ، دانش آموزان