مقایسه ذهن آگاهی والدینی، شایستگی والدینی و حمایت اجتماعی ادراک ­شده در مادران دارای کودک با و بدون نیازهای ویژه

زمینه و هدف:  تولد فرزند رویدادی مهیج و در عین حال پرتنش برای والدین به شمار می­رود. در این میان، تولد فرزندی دارای نیازهای ویژه، تنیدگی مضاعفی بر والدین وارد می­کند و نیازمند نیروهای جسمی و روانی ویژه­ای برای مدیریت فرزند است. پژوهش حاضر با هدف مقایسه ذهن­آگاهی والدینی، شایستگی والدینی، و حمایت اجتماعی ادراک­شده بین دو گروه از مادران دارای کودک با و بدون نیازهای ویژه انجام شد. روش: روش پژوهش توصیفی و از نوع پس­رویدادی است. جامعه آماری پژوهش دو گروه از مادران کودکان  با و بدون نیازهای ویژه ساکن شهر قزوین در سال ۱۳۹۷ بودند که ۱۶۰ مادر (شامل ۸۷ نفر دارای کودک بدون نیازهای ویژه و ۷۳ نفر دارای کودک با نیازهای ویژه) به روش نمونه­گیری در دسترس و داوطلبانه برای شرکت در پژوهش به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای سنجش شامل مقیاس ذهن آگاهی بین­فردی در والدگری (دانکن، ۲۰۰۷)، مقیاس شایستگی والدینی (جانستون و ماش، ۱۹۸۹) و مقیاس چندبعدی حمایت اجتماعی ادراک­شده  (زیمت، داهلم، زیمت و فارلی، ۱۹۸۸)  بود. یافته­ ها:  نتایج پژوهش نشان داد بین دو گروه از مادران کودکان با و بدون نیازهای ویژه در ذهن­آگاهی والدینی (۰/۰۱p<) و شایستگی والدینی تفاوت معناداری وجود داشت (۰/۰۵p<)، اما در حمایت اجتماعی ادراک­شده بین دو گروه تفاوت معناداری مشاهده نشد (۰/۴p>). نتیجه­ گیری: نتایج حاکی از پایین بودن نمرات شایستگی والدینی و بالا بودن نمرات ذهن آگاهی والدینی در مادران دارای کودکان با نیازهای ویژه در مقایسه با مادران دارای کودکان بدون نیازهای ویژه بود؛ بنابراین، می­توان دریافت که حضور کودک دارای نیاز ویژه موجب افزایش حضور در لحظه و ذهن­آگاهی بیش­تر و کاهش شایستگی والدینی در مادران دارای این نوع کودک می شود.  

کلیدواژه ها:

Interpersonal mindfulness in parenting ، parental competence ، social support ، children with special needs ، ذهن­ آگاهی والدینی ، شایستگی ، حمایت اجتماعی ، کودک دارای نیازهای ویژه