اثر تراکم کاشت و کنترل علفهای هرز بر عملکرد باقلا (Vicia faba L.)

به منظور بررسی اثر تراکم کاشت و کنترل علف های هرز بر عملکرد باقلا، این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه شخصی واقع در شهرستان رودسر، روستای چافجیر (استان گیلان) در سال زراعی ۱۳۹۸- ۹۹ اجرا شد. تیمارهای آزمایشی، پنج فاصله روی ردیف ۵، ۷، ۱۰، ۱۵ و ۲۵ سانتیمتر (به ترتیب متناظر با تراکم های ۴۰، ۲۸، ۲۰، ۱۳ و ۸ بوته در مترمربع) و سطح کنترل علفهای هرز شامل دو تیمار شرایط آلوده به علف هرز (عدم کنترل علفهای هرز طی فصل رشد) و دو بار وجین دستی در مراحل پنج و نه برگی گیاه باقلا) بود. علفهای هرز تاجریزی (Solanum nigrum)، تاج خروس ( Amaranthus (spp.، کاکوتی (Ziziphora clinopodioides Lam.)، چوچاق (Eryngium lanum)، شقایق (Papaver spp.)، یولاف ( Avena (fatua، سلمهتره (Chenopodium album) و ترشک (Oxalis spp) از جمله مهمترین گونه های علف هرز غالب در سطح مزرعه آزمایشی بودند. ارتفاع بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صددانه و طول غلاف تحت تاثیر تراکم و نیز کنترل علفهای هرز و برهمکنش تراکم کنترل قرار گرفت. عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، عملکرد غلاف، طول دانه و نسبت طول به عرض دانه تحت تاثیر تراکم و نیز کنترل علفهای هرز معنیدار شد. اثر تراکم بر شاخص برداشت، تعداد شاخه در بوته، تعداد غلاف در بوته و عرض دانه معنیدار بود. به طوریکه عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، عملکرد غلاف، طول دانه و نسبت طول به عرض دانه باقلا در تیمار دو بار وجین نسبت به تیمار آلوده به علفهای هرز برتری داشت و بهترتیب ۱۳.۳، ۱۲.۳۱، ۱۳.۳۴، ۴۱.۸۰، و ۸.۵۳ درصد افزایش نسبت به تیمار آلوده به علف هرز نشان دادند. با کاهش تراکم عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، شاخص برداشت، عملکرد غلاف، کاهش یافت در حالیکه تعداد شاخه در بوته، تعداد غلاف در بوته، طول دانه، عرض دانه و نسبت طول به عرض دانه افزایش نشان داد. مقایسه تراکمهای مختلف باقلا نشان داد که تراکم ۲۰ بوته در مترمربع نسبت به سایر تراکمها موثرتر بوده، اگر چه، با تراکم ۲۸ بوته در مترمربع تفاوت معنیدار نداشت و باعث افزایش عملکرد دانه ۵۳.۵۳، ۳۱.۷۵، ۵.۱۹، و ۶.۵۱ درصد به ترتیب نسبت به تراکم های ۸، ۱۳، ۲۸ و ۴۰ بوته در متر مربع شد. وزن خشک علفهای هرز تاجخروس، کاکوتی، چوچاق، سلمه تره تحت تاثیر تراکم باقلا، کنترل علفهای هرز و نیز برهمکنش تراکم در کنترل معنیدار شدند. اما وزن خشک تاجریزی، ترشک و کل علف های هرز فقط تحت تاثیر تراکم و کنترل علفهای هرز قرار گرفتند. یولاف هم تحت تاثیر هیچکدام از تیمارها معنیدار نشد. با کاهش تراکم باقلا وزن خشک علف های هرز افزایش یافت. همچنین دوبار وجین بهعلت کم شدن تراکم علف هرز نسبت به شرایط آلوده وزن خشک کمتری از علف های هرز را به دست آورد. با توجه به اینکه افزایش تراکم باعث کاهش وزن خشک علفهای هرز و افزایش عملکرد دانه شد. بنابراین با افزایش تراکم بوته باقلا، علاوه بر افزایش عملکرد دانه میتوان اثر رقابتی علف های هرز را کاهش داد.

کلیدواژه ها:

باقلا ، تراکم کاشت ، کارایی ، کنترل علف هرز.