تعیین غلظت فلزات سنگین (مس، سرب و روی) گیاه یونجه ( Medicago sativa و خاک در مجاورت معدن مس دره زرشک، استان یزد)

خاک و گیاه دو جزء اساسی محیط زیست انسان به شمار می روند. این دو جزء به طور مستقیم در ارتباط با یکدیگر بوده و هرگونه اختلال در سیستم طبیعی خاک، منجر به عدم رشد طبیعی گیاهان خواهد شد. از آنجا که معدن مس دره زرشک در حال احداث است، این پژوهش با هدف تعیین غلظت فلزات سنگین مس، سرب و روی در ریشه ی نمونه های یونجه (Medicago sativa) و خاک منطقه ی دره زرشک صورت گرفت تا در پایش های آینده مورد استفاده قرار گیرد. از بین روستاهای منطقه پنج روستا انتخاب شد و از هر روستا ۱۰ نمونه یونجه و ۶ نمونه خاک برداشت شد. نمونه ها به روش هضم خشک آماده سازی و اندازه گیری فلزات با دستگاه ICP-OES انجام گرفت. با توجه به نرمال بودن داده ها که توسط آزمون کولموگروف اسمیرنوف انجام گرفت برای بررسی تفاوت معنی دار غلظت فلزات روستاها آزمون تجزیه واریانس یک طرفه و همچنین برای مقایسه میانگین غلظت فلزات روستاها آزمون توکی با کمک نرم افزار (۱۹) SPSS انجام گرفت. غلظت مس، سرب و روی در رپیشه نمونه های یونجه روستاهای مختلف در سطح۰/۰۵ اختلاف معنی داری داشتند. بیشترین غلظت مس، سرب و روی به ترتیب ۳۶۶، ۳۰/۳ و ۵۷/۱ میلی گرم در کیلوگرم وزن خشک در ریشه یونجه های روستای دره زرشک مشاهده شد که نزدیکترین روستا به کانسار مس منطقه است. کمترین غلظت مس و سرب به ترتیب۱۲/۲، ۳/۹ میلی گرم در گیلوگرم وزن خشک در ریشه یونجه های روستای دره گازه که در راستای باد غالب منطقه نیست، مشاهده شد. نتایج نشان داد با فاصله از کانسار غلظت فلزات در نمونه ها کمتر شده است و با توجه به بالاتر بودن فاکتور انتقال روی، توانایی انتقال روی به اندام هوایی در گیاه یونجه بیشتر از مس و سرب است.

کلیدواژه ها:

فلزات سنگین ، معدن مس ، یونجه (Medicago sativa) ، باد غالب ، منطقه دره زرشک ، فاکتور انتقال