اولویت بندی عوامل موثر بر موانع مشارکت پایدار جوامع روستایی در طرح های آبخوان داری از دیدگاه بهره برداران در حوزه ی آبخیز بیشه زرد استان فارس

منطقی ­ترین راهکار برای حفظ منابع طبیعی، مشارکت همه­ جانبه ­ی مردم است. این مساله ضمن کاهش هزینه­ های اجرایی، ضامن موفقیت و اجرای موثرتر طرح­ ها خواهد بود. به ­این­ منظور، پژوهش حاضر اقدام به شناسایی و اولویت ­بندی شاخص ­ها و زیرشاخص­ های موثر بر موانع مشارکت پایدار جوامع روستایی در طرح­ های آبخوان­ داری از دیدگاه بهره­ برداران در حوزه ­ی آبخیز بیشه ­زرد استان فارس نموده است. جامعه­ ی آماری این پژوهش با استفاده از فرمول کوکران به تعداد ۸۳ نفر از بهره ­برداران و ساکنان این حوضه بودند. برای گردآوری داده­ ها از پرسش­نامه مشتمل بر چهار شاخص و دوازده زیرشاخص با طیف لیکرت استفاده شد. با استفاده از نرم­ افزار SPSS (نسخه­ ی ۲۳) اهمیت شاخص­ ها و زیرشاخص ­ها توسط آزمون t مشخص شد و به ­منظور اولویت­ بندی شاخص­ها و زیرشاخص ­های موثر، از آزمون ناپارامتری فریدمن استفاده شد. نتایج نشان­ داد در اولویت­ بندی  شاخص­ ها از دیدگاه بهره ­برداران به ترتیب شاخص­های "آموزشی-ترویجی"، "طراحی-اجرایی"، "اجتماعی" و "اقتصادی" با میانگین رتبه­ های ۹/۷۵، ۹/۴۹، ۶/۹۸ و ۵/۹۳ به ­عنوان شاخص­ ای موثر، و در اولویت ­بندی زیرشاخص­ها به ­ترتیب "عدم توجه به نیروی محلی در اجرای طرح ­ها (اشتغال­زایی)" و "دیربازده بودن طرح­ها" با میانگین رتبه  ­های ۱۱/۴۰ و ۵/۷۴ دارای بیشینه و کمینه­ ی اولویت در موانع مشارکت در طرح­ های آبخوان­ داری در این حوزه­ ی آبخیز تعیین شدند. این یافته نشان­ دهنده­ ی آن است که در صورتی­که وضعیت اشتغال در این حوزه ­ی آبخیز حل شود؛ مردم حاضرند نسبت به صرف زمان در به نتیجه رسیدن طرح­ ها اقدام کنند. پیشنهاد می­ شود مدیران عرصه ­های منابع طبیعی نسبت به برنامه ­ریزی و انجام فعالیت­های آموزشی-ترویجی کاربردی مرتبط با مباحث منابع طبیعی و آبخوان­ داری اقدام نمایند.

کلیدواژه ها:

Aquifer Management Project ، Index ، Participation ، Questionnaire ، پرسش نامه ، شاخص ، طرح های آبخوان داری ، مشارکت