بررسی غلظت آلاینده های داروئی پرمصرف در آبهای سطحی رودخانه زاینده رود

در سال های اخیر، حضور آلاینده های خارجی از جمله مواد فعال سطحی، داروها و محصولات مراقبت شخصی ( PPCPs) و ترکیبات مختل کننده سیستم درون ریز در فاضلاب، آبهای سطحی و آبهای زیرزمینی مورد توجه فزاینده ای قرار گرفته است. فاضلاب شهری و صنعتی می تواند منبع ورود ترکیباتی به آب باشند که سبب ایجاد سمیت حاد و همچنین اختلالات مزمن کشنده از جمله اختلال در تعادل هورمونی موجودات آبزی می گردند. این ترکیبات توسط انسان و حیوانات دفع شده و از طریق فاضلاب وارد محیط های آبی می شوند و پس از تجزیه شدن در عملکرد طبیعی غدد درون ریز موجودات آبزی اختلال ایجاد کنند. در این مطالعه غلظت هفت ترکیب داروئی شامل پنج ترکیب غیر استروئیدی از جمله استامینوفن (مسکن)، آموکسی سیلین و مترونیدازول (آنتی بیوتیک)، دیفن هیدرامین و رانیتیدین (آنتی هیستامین) و دو ترکیب استروئیدی شامل استرادیول و اتینیل استرادیول (هورمون) در آبهای سطحی رودخانه زاینده رود مورد شناسائی و بررسی قرار گرفتند. هر هفت ترکیب داروئی در آبهای رودخانه شناسائی و تعیین غلظت شدند. این ترکیبات در بالادست و سرچشمه رودخانه موجود نبودند لیکن در قسمتهای پائین تر با ظهور روستاها و شهرها و ورود فاضلاب آنها به رودخانه ترکیبات مذکور شناسائی شدند. محدوده غلظت این ترکیبات میکروگرم تا نانوگرم در لیتر بوده و در آب رودخانه دارای شیب تجمعی بود به این صورت که هرچه از بالادست رودخانه به سمت پائین دست پیش میرویم غلظت این ترکیبات در آب افزایش یافته و بیشترین غلظت در پساب فاضلاب شهر اصفهان شناسائی شد. غلظت ترکیبات داروئی در بالادست رودخانه در محدوده (۱-)۱μg.L۰ بوده، در میانه رودخانه به حدود (۱-)۵μg.L۳ رسیده و زمانی که به شهر اصفهان می رسد غلظت  آلاینده های داروئی به بالاترین مقدار خود در حدود (۱-)۲۰μg.L۱۰ می رسد. بالاترین غلظت گزارش شده به داروی  رانیتیدین و بعد از آن دیفن هیدرامین مربوط می شود که به غلظت بالاتر از (۱-)۳۰μg.L نیز رسیدند. 

کلیدواژه ها:

مصرف دارو ، فاضلاب ، سیستم درون ریز ، آلاینده ، زاینده رود