تحلیل تاثیر عملکرد سرپرستان خانوار روستایی بر ادراک آنها نسبت به پایداری محیطزیستی در شهرستان باغملک

سابقه و هدف: پایداری زیست محیطی بیان کننده ی اقدامات مادی و غیرمادی است که اطلاعاتی کلیدی از آثار محیط زیست، رعایت مقررات، روابط ذی نفعان و دستگاه های سازمانی فراهم می آورد و نشان دهنده ی تعاریفی از اثربخشی و بهره وری اقدامات صورت گرفته در محیط زیست است. عملکرد زیست محیطی به معنی میزان تاثیراتی است که فعالیت فیزیکی انسان بر روی محیط زیست می گذارد.  این شاخص بر ابعاد پایداری محیط زیست تاکید داشته و عملکرد سیاست ها و برنامه های کشورها را درزمینه ی کاهش معضلات محیط زیستی و حفاظت از محیط زیست و مدیریت منابع طبیعی موردسنجش و ارزیابی قرار می دهد. هدف کلی این تحقیق، تحلیل اثرات عملکرد زیست محیطی روستائیان بر ادراک آنها نسبت به پایداری زیست محیطی در شهرستان باغملک بود . مواد و روش­ها: تحقیق حاضر دارای ماهیت کمی است که ازنظر هدف جزو تحقیقات کاربردی و ازنظر نحوه گردآوری و پردازش داده ها جزو تحقیقات توصیفی همبستگی به شمار می رود. جامعه آماری تحقیق شامل سرپرستان خانوار روستاهای بخش مرکزی شهرستان باغملک بودند (N=۳۰۰۵). حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان ۳۴۱ نفر محاسبه شد (N=۳۴۱)و افراد نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای تناسبی موردمطالعه قرار گرفتند.  ابزار گردآوری داده ها در این تحقیق، پرسشنامه بود . روایی ظاهری و محتوایی پرسشنامه با نظر کارشناسان و متخصصان درزمینه­ی موضوع موردپژوهش مورد تایید قرار گرفت . برای تعیین پایایی ابزار تحقیق، مطالعه راهنما  انجام گرفت که مقدار آلفای کرونباخ برای مقیاس های اصلی پرسشنامه در حد مطلوب (۰.۷۸ تا ۰.۹۱) بدست آمد. نتایج و بحث:  نتایج آمار توصیفی نشان داد میانگین ادراک پاسخگویان نسبت به پایداری زیست­محیطی (۳.۶۶ از ۶) بدست آمد. همچنین میانگین عملکرد زیست­محیطی (۳.۷۹ از ۶) محاسبه شد. از بین مولفه­های عملکرد زیست­محیطی، مولفه مصرف با میانگین (۴.۳۶ از ۶) و مولفه بازیافت با میانگین (۳.۴۵ از ۶) به ترتیب بالاترین و پایین­ترین اولویت را به خود اختصاص دادند. نتایج مدل­سازی معادلات ساختاری نشان داد مقادیر پایایی ترکیبی (CR) و میانگین واریانس استخراج شده (AVE)  محاسبه شده مولفه­های عملکرد زیست­ محیطی  در سطح مطلوبی بدست آمد. با توجه به وجود همبستگی معنی­دار بین مولفه­های عملکرد زیست­محیطی این سازه از روایی منطقی برخوردار بود.نتایج بدست آمده از ضرایب اندازه­گیری نشانگرهای متغیر ادراک پاسخگویان نسبت به وضعیت پایداری زیست­محیطی نشان داد مقدار شاخص میانگین واریانس استخراج شده در حد مناسب  و مقدار پایایی ترکیبی در سطح مطلوب بدست آمد. همچنین وجود همبستگی معنی­دار بین نشانگرها نشان داد  این متغیر از روایی منطقی قابل قبولی دارا می­باشد. نتایج مدل­های ساختاری نشان داد  عملکرد زیست­محیطی تاثیر مثبت و معنی­داری بر ادراک پاسخگویان نسبت به پایداری زیست­محیطی داشت. به طوری­که این متغیر ۱۳ درصد از تغییرات ادراک را تبیین نمود. همچنین نتایج بدست آمده نشان داد مولفه­های سه گانه عملکرد زیست­محیطی (مصرف، نهادی و بازیافت) تاثیر مثبت و معنی­داری بر ادراک پاسخگویان نسبت به پایداری زیست­محیطی داشت. به طوری­که این مولفه­ها ۲۴ درصد از تغییرات ادراک را تبیین کردند. نتیجه ­گیری:  به عنوان یک نتیجه کلی می توان بیان داشت در روستاهای مورد مطالعه ، لازمه ی انجام رفتار محیط زیستی، داشتن اطلاعات کافی  در مورد عملکرد محیط زیستی می باشد. درنتیجه هر چه مهارت روستاییان به سطوح بالاتر عملکرد مثبت زیست محیطی سوق پیدا کند رفتارهای سازگارتر  با محیط­زیست از خود بروز خواهند داد  که این رفتارها می­توانند به ارتقای پایداری زیست­محیطی کمک نمایند.

کلیدواژه ها:

محیط زیست ، پایداری ، رفتار مصرف ، بازیافت ، ادراک