نظری بر رویکردهای معماری پایدار فراگیری از آثار شاخص معماری چهار دهه اخیر

در عصر مدرن تامین رفاه جامعه سرلوحه توسعه بود، اما با مطرح شدن مباحث مربوط به رابطه میان انسان، محیط زیست و توسعه در دهه ۱۹۷۰، مفهوم توسعه پایدار مورد توجه جدی قرار گرفت. با فعایت های علمی دانشگاه ها و متخصصان علوم انسانی در کنار توسعه پایدار مورد توجه جدی قرار گرفت. با فعالیت های علمی دانشگاه ها و متخصصان علوم انسانی در کنار کمیسیون جهانی «محیط زیست و توسعه» سازمان ملل در سال ۱۹۸۷، اصولی برای توسعه پایدار تعیین گردید. اما ورود رسمی مفاهیم توسعه پایدار به مسائل روز جهان در سال ۱۹۹۲ در کنفرانس محیط زیست و توسعه ریودوژانیرو اتفاق افتاد. شهرنشینی بعنوان یکی از چهار رکن اصلی دنیای کنونی، باعث شده تا مباحث میان رشته ای مختلفی در شهرسازی برای نیل به توسعه پایدار مدنظر قرار گیرد. (امروزه شهرها بعنوان متن مناسبی جهت تحقق سیاست های توسعه پایدار درنظر گرفته می شود)، که مهمترین آن ها اقتصاد، محیط زیست و جامعه است. البته معماری با رویکرد پایداری نیز از مولفه های پایداری شهر است که در متن آن از مفاهیم مشترکی تبعیت می نماید. محیط زیست، اقلیم زیستی و تغییرات آن، کاهش مصرف انرژی، ساختمان سبز و مسائل بوم شناختی از مهمترین عوامل تاثیرگذار در شکل گیری رویکردهای معماری پایدار در لایه های گوناگون فرایند طراحی، فرایند ساخت و تولید مصالح می باشند. مفهوم معماری پایدار در ادامه گزارش گروهالم برانتلند در سال ۱۹۸۷ بروز می نماید و عمدتا با دو اصل تکیه دارد؛ گروهی که به طراحی ساختمان بر اساس ارتباط و تاثیر آن بر محیط زیست توجه داشته و گروه دیگری که به کاهش مصرف انرژی در ساختمان اشاره دارد. بررسی جریان های گوناگون طراحی پایدار معماری و معماری پایدار جهت دستیابی به دستورالعمل هیا راهبردی اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی پایدار، نیازمند شناخت مفاهیم پایداری و مطالعه تجربیات اجرائی چهار دهه اخیر است. آنچه در مورد اصول و روش های معماری پایدار می توان مطالعه کرد عمدتا در نشریات علمی و قوانین ساختمانی کشورهای پیشرو (آلمان، آمریکا، کانادا، دانمارک، ...) در این زمینه و تجربه های عملی آن ها قابل بررسی است. در نهایت آنچه بعنوان سوال مطرح می شود، مربوط به شاخه های معماری پایدار و خصوصیات هریک از آن ها می باشد. پژوهشگر سعی دارد به روش اسنادی با پژوهش تاریخی در زمینه هیا ظهور مفاهیم پایداری در جریانات معماری و شهرسازی چهار دهه اخیر جهان و بخصوص اروپا، چریان های اصلی شکل گرفته معماری پایدار را مسیریابی نماید. مطالعه اصول ارائه شده در گزارش برانتلند و پروفسور بو آدامز از دانشگاه لوید سوئد و دکتر ولفگانگ فیست از آلمان و انطباق آن ها بر رویکردهای پایداری در آثار مطرح معماران فعال (رنزو پیانو، نورمن فاستر، کن یانگ و ...) در این زمینه، چارچوب پژوهشی مقاله را شکل می دهد.

کلیدواژه ها:

معماری پایدار ، محیط زیست ، مصرف انرژی ، توسعه پایدار ، بوم شناختی ، اقلیم زیستی