پیامدهای رویکرد برنامه ریزی متخصص محور در توانمندسازی و توسعه پایدار روستایی (موردمطالعه: شهرستان های پاکدشت و ری)

براساس واکاوی متون توسعه تا اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی، رویکرد عقلایی گرایی فن محور با اصالت متخصصین بر روش برنامه ریزی در اغلب کشورها غلبه داشت. این پژوهش به بررسی جایگاه شاخص های توانمندسازی متاثر از رویکرد حاکم بر فراگرد برنامه ریزی و پیامدهای حاصل از آن در توسعه پایدار سکونتگاه های روستایی پرداخته است. در این راستا، با اینکه توانمندسازی مولد روستاییان تضمین کننده توسعه روستایی است، لیکن برنامه ریزی از بالا به پایین و متخصص محور موجب توانمندسازی نامولد روستاییان در ناحیه موردمطالعه شده است و نتوانسته آن ها را به مثابه یکی از عناصر قدرت در حوزه مداخله ی برنامه ریزی روستایی درآورد. برای تبیین دقیق موضوع مسئله، پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی بر روی ۵۴ روستای نمونه از ۱۲۴ روستای ناحیه موردمطالعه انجام شد. در واقع رویکرد برنامه ریزی متخصص محور به صورت سلطه­آمیز نتوانسته احساس معنی­دار بودن، شایستگی، خودباوری، اعتماد، قدرت و توانمندی را در بین روستاییان ایجاد نماید. به گونه ای که باعث نارسایی در توسعه سکونتگاه های روستایی در ابعاد محیطی - اکولوژیک، اجتماعی – فرهنگی و اقتصادی شده و تنها در ارتقاء شاخص های کالبدی و زیرساختی روستاهای موردمطالعه اثرگذار بوده است. بنابراین، تغییر به سوی رویکرد اجتماع محور به منظور ارتقاء شاخص های توانمندسازی و توسعه پایدار روستایی پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه ها:

توانمندسازی ، توسعه روستایی ، شهرستان های پاکدشت و ری ، رویکرد برنامه ریزی متخصص محور