دیه از منظر ادیان

قرآن کریم میفرماید: «وما کان الناس الا امه واحده فاختلفوا ولولا کلمه سبقت من ربک لقضی بینهم فیما فیه یختلفون» این آیه اشاره به فطرت توحیدی همه انسانها میکند و میگوید: «در آغاز همه افراد بشر امت واحدی بودند و جز آداب توحید در میان آنها آیین دیگری نبود بنابراین در هر جامعه انسانهای زیادی زندگی میکنند با ویژگیها و خلق خوی متفاوت که هر یک به فعالیتی مشغول هستند و به شکلی روزگار میگذرانند. اگر بخواهیم از اهل کتاب یا کافر ذمی تعریفی منطبق با قوانین معاصر ارائه نماییم می توان گفت اهل ذمه همان اقلیت های دینی رسمی شناخته شده در اصل ۱۳ قانون می باشد. کافر ذمی کافری است دارای عقد ذمه که به شرایط آن عمل نموده و به یکی از مذاهب مسیحیت یهود و زردشتی معتقد باشد خود دیه در اسلام جنبه اخلاقی و تربیتی دارد به خاطر بازدارندگی از اعمال مجرمانه و مسئولیت پذیری فرد فرد جامعه. دین مبین اسلام به اصل انسانیت بیشتر از اصل اسلامیت معتقد بوده بنابراین در کنار مسلمانان برای اقلیت های مذهبی احکام را وضع نموده که بتوانند براحتی و امنیت در کنار هم زندگی کنند. به هر حال معیار ارزش همان است که در قرآن بدان تصریح شده است (ان اکرمکم عند الله اتقاکم). خلاصه کلام اینکه تن ابزاری بیش نیست و فرقی نمی کند در پیکر چه کسی جلوه نماید. آنچه مهم است این است که دیه تن مشترک بوده و ارزیابی متعلق به جان آدمی است و بس. یکی از مباحث مورد توجه، دیه اقلیتهای مذهبی میباشد که از طرف فقهاء و حقوقدانان نظرات مختلف ابراز شده است که نهایتا فتوای مراجع عظام بیان شده است. به نظر میرسد در عصر کنونی و در جمهوری اسلامی ایران تساوی دیه اقلیتهای مذهبی با دیه مرد و زن مسلمان امری اجتنابناپذیر بوده و با فقه پویا نیز سازگاری دارد.

کلیدواژه ها:

کافر ، عقد ، ذمه ، دیه ، اهل کتاب ، مرتد