مروری بر برخی از موانع توسعه در ایران از دیدگاه برنامه ریزی شهری با تاکید بر کاربست رهیافت برنامه ریزی وکالتی

یکی از رایج ترین سوالات مطروحه در برابر ذهن اندیشمندان، شناسایی عوامل بازدارنده یا موانع توسعه در ایران است. هرچند که در زمینه توسعه از دیدگاه های متعدد، تحقیقات گوناگونی صورت گرفته است، اما بحث موانع توسعه از دیدگاه برنامه ریزی شهری و رهیافت برنامه ریزی وکالتی موضوعی بوده که کم تر مورد توجه قرار گرفته است. هدف این نوشتار تحلیل و بررسی برخی موانع توسعه ایران از دیدگاه برنامه ریزی شهری و با تاکید بر رهیافت برنامه ریزی وکالتی است. در پژوهش پیش روی، در ابتدا ضرورت وجود نظریه در برنامه ریزی شهری و لزوم تکمیل خلاء میان دانش و کاربست، مورد بررسی قرار می گیرند. با توجه به این امر که؛ بحث یادگیری و عدم تکرار اشتباهات گذشته و گذشتگان، بسیار حائز اهمیت است، لذا در ادامه سعی شده تا با مطالعه و بررسی منابع متعدد موانع توسعه ایران در سیر تاریخی و در سه بعد اجتماعی، اقتصادی، مدیریتی و حکمروایی بررسی و تحلیل شوند. بنابراین روش این پژوهش بررسی تاریخی موانع توسعه و تحلیل کاربرد رهیافت وکالتی در برخورد با مشکلات در ابعاد ذکر شده است. بر اساس یافته های پژوهش؛ مواردی چون عدم فهم عمیق فرهنگ مشارکت از دیرباز، ناآگاهی شهروندان نسبت به مسائل پیرامون شهر و نبود نقشی با عنوان برنامه ریزی یا برنامه ریزی وکالتی برخی از مهم ترین موانع توسعه دربعد اجتماعی، تحمیل مدرنیته در زمانی نامناسب به ایران در دوران پهلوی، عدم امکام فعالیت در شبکه جهانی اقتصادی در حال حاضر، از مهم تری نعوامل توسعه اقتصادی در بعد اقتصادی، و حکمروایی غیرشفاف در برخی مقاطع تاریخی و عدم وجود مدیریت یکپارچه در برخی از دستگا های اجرایی از موانع عمده توسعه ایران محسوب می شوند. بنابراین کاربست رهیافت برنامه ریزی وکالتی هرچند تجویزی عام برای حل تمامی مشکلات شهر نیست، اما در صورت به کار گیری صحیح آن، به طور قطع می توان گامی موثر در جهت پیشرفت و توسعه و در برخی ابعاد برداشت.

کلیدواژه ها:

موانع توسعه ایران ، توسعه اجتماعی ، توسعه اقتصادی ، برنامه ریزی وکالتی