بررسی تمثیلی هویت ایرانی در تبیین مقوله خودشناسی و خداشناسی بر اساس کتاب «فرمانده من» نوشته رحیم مخدومی و دیگران

تمثیل یعنی تشبیه معقولی به محسوس مرکب و در معنی با تشبیه تمثیلی و ارسال المثل معمولایکسان و برابر است، چنان که در کتاب «بیان» هم آمده است که تمثیل و تشبیه تمثیلی و ارسالالمثل را به یک نحو تلقی می کنند. از سوی دیگر سمبل (نشانه و رمز) هم از اصطلاحاتی است که باتمثیل نیز ارتباط دارد. تمثیل که شاخه ای از تشبیه است ذکر روایتی است به شعر یا نثر که مفهومواقعی آن از طریق برگرداندن اشخاص و حوادث به صورت هایی غیر از آنچه که در ظاهر دارند حاصلمی شود یا بیان داستان و حدیثی است به طریق ذکر مثال، و مثل در اصطلاح ادبی نوع خاصی استکه آن را به فارسی داستان (دستان) می گویند و مثل و افسانه در معنی، وجاهت اشتراک دارند. وقتیگوینده ای برای بیان مقصود خود، مطلبی حکیمانه به کار برد که ادعای او را اثبات کند، او از تمثیلبهره جسته است؛ وجه شباهت تمثیل و تشبیه در آن است که در هر دو، بین دو چیز مقایسه وشباهتی صورت می گیرد. در تشبیه این شباهت تخیلی است؛ مثل شبیه کردن سخنان شیرین به قند؛مانند: بگشای لب که قند فراوانم آرزوست؛ (مولوی) اما، در تمثیل این مقایسه براساس استدلالیخیالی از جانب گوینده صورت می گیرد؛ شاعر فخر کردن به مادیات دنیوی را که عاریتی بیش نیست- به بار حمالی مثال می زند که از آن حمال نیست و اگر او بر آن نازد به خطا رفته است. تمثیل درتشریح مفاهیم ثقیل نیز برای مخاطبان عا نقشی اساسی دارد. از این رو در متون دینی و اخلاقی کهعموم مرد را خطاب قرار می دهند، منعکس شده است. در مقاله حاضر، با بهره مندی از روش توصیمیو تکنیک تحلیل محتوا، تمثیل های به کاررفته در کتاب «فرمانده من»، بر اساس واژگان و بیشتر براساس محتوا دسته بندی و نقش آن در بازنمایی اهمیت خودسازی در رشد معنوی آدم نمود هویتایرانی بررسی و تحلیل شده است.

کلیدواژه ها:

ادبیات دفاع مقدس ، تمثیل ، اخلاق ، خودشناسی و خداشناسی ، هویت ایرانی