تاثیر منابع غذایی آلی، شیمیایی و تلفیقی به همراه کاربرد زئولیت بر برخی از صفات کمی و کیفی دو رقم سویا

سابقه و هدف: امروزه کشاورزی متداول سبب بروز مشکلات متعددی از قبیل آلوده شدن آب های زیرزمینی، فرسایش خاک و کاهش کیفیت مواد غذائی شده است، از این رو استفاده از روش های مدیریتی جایگزین از قبیل کودهای آلی و مدیریت تغذیه تلفیقی به منظور تولید پایدار گیاهان امری اجتناب ناپذیر است. استفاده از کودهای آلی (مانند کودهای حیوانی) و زئولیت با یهبود فراهمی مواد غذایی و خواص فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک موجب افزایش عملکرد محصول می شود. با توجه به اهمیت گیاه سویا(Glycine max L.) این مطالعه با هدف تاثیر منابع تغذیه ای آلی، شیمیایی و تلفیقی همراه با کاربرد زئولیت بر صفات کمی و کیفی دو رقم سویا انجام شد. مواد و روش ها: به منظور بررسی تاثیر کودهای شیمیایی و زیستی و کاربرد زئولیت بر برخی صفات کمی و کیفی دو رقم سویا آزمایشی در سال های زراعی ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ در مزرعه ای واقع در الشتر به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. ترکیب فاکتوریلی از دو رقم (M۷ و M۹)، پنج منبع کودی (۱۰۰ درصد آلی(F۱)، ۱۰۰ درصد شیمیاییF۲) )،۵۰ درصد آلی + ۵۰ درصد شیمیایی(F۳) ،۲۵ درصد آلی + ۷۵ درصد شیمیایی(F۴) ، ۷۵ درصد آلی + ۲۵ درصد شیمیاییF۵))) و چهار مقدار زئولیت (صفر(Z۱)،۴(Z۲)، ۸ Z۳) )و ۱۲Z۴)) تن در هکتار) به صورت تصادفی به کرت های آزمایشی اختصاص داده شدند. در سال اول و دوم به عنوان ۱۰۰ درصد کود آلی به ترتیب ۶/۲۲ و ۷/۲۶ تن در هکتار کود گوسفندی و به عنوان ۱۰۰ درصد کود شیمیایی نیز به ترتیب ۲۴۱ و ۲۴۷ کیلوگرم در هکتار کود اوره به زمین داده شد. یافته ها: بیشترین عملکرد دانه رقم M۷ در سال اول (۲۸۹۶ کیلوگرم در هکتار) و در سال دوم (۲۹۷۱ کیلوگرم در هکتار) تحت سیستم تغذیه تلفیقی ۷۵ درصد آلی + ۲۵درصد شیمیایی همراه با مقادیر بالای زئولیت (۱۲ تن در هکتار) و کمترین عملکرد دانه در هر دو رقم M۷ و M۹، در سیستم تغذیه ای شیمیایی بدون مصرف زئولیت حاصل شد. بیشترین عملکرد روغن رقمM۷ در ترکیب تیماری ۲۵درصد آلی + ۷۵ درصد شیمیایی و برای رقم M۹ تیمار تلفیقی ۵۰ درصد شیمیایی+ ۵۰ درصد آلی که به ترتیب ۶ و ۱۲ تن زئولیت در هکتار دریافت کرده بودند به دست آمد، در حالی که کمترین مقدارها در رقم M۷و M۹به ترتیب از بکارگیری تیمار۱۰۰ درصد شیمیایی و تیمار ۵۰ درصد شیمیایی+۵۰ درصد شیمیایی بدون کاربرد زئولیت حاصل شد.افزایش مقدار زئولیت از صفر تا ۱۲ تن در هکتار در منابع تغذیه ای ۱۰۰ درصد شیمیایی، ۲۵ درصد آلی + ۷۵ درصد شیمیایی و ۷۵ درصد آلی + ۲۵ درصد شیمیایی موجب افزایش ۵۵، ۷۳ و ۶۶ درصدی عملکرد دانه رقم M۷ شد. بعلاوه، زئولیت موجب افزایش هم زمان عملکرد روغن و پروتئین در هر دو رقم سویا شد. نتیجه گیری: مدیریت تغذیه ای تلفیقی (۷۵ درصد آلی + ۲۵درصد شیمیایی) به همراه بیشتربن زئولیت کاربردی (۱۲ تن در هکتار) را با توجه به کاهش مصرف کودهای شیمیائی و افزایش عملکرد کمی و کیفی در هر دو رقم، می توان به عنوان یک روش مدیریت تغذیه-ای مناسب به منظور تولید گیاه سویا در این منطقه معرفی نمود. همجنین رقم M۷را با توجه به عملکرد بالاتر و خصوصیات کیفی مطلوب تر نسبت به رقم M۹، می توان آن را به عنوان رقم مناسب در این منطقه معرفی کرد.

کلیدواژه ها:

تغذیه تلفیقی ، سویا ، کود آلی ، کود شیمیایی ، ماده خشک