بررسی نگرش سالمندان نسبت به معنویت در بحران بیماری های نوپدید: یک مطالعه کیفی

مقدمه و هدف: انسانها در گرفتاری ها و مشکلات از خداوند طلب یاری می جویند. امروزه نیز با توجه به مشکلات روانی ناشی از وقوع بحران هایی نظیر ویروس کرونا، پرداختن به نقش معنویت در سلامت انسانها علی الخصوص جامعه سالمندان به عنوان یکی از آسیب پذیرترین اقشار ضرورت دارد.روش بررسی: این مطالعه یک پژوهش کیفی به روش تحلیل محتوا است که در پائیز ۱۳۹۹ انجام شد. داده ها با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختار یافته گروهی متمرکز با ۳۰ نفر از سالمندان شهرستان ملایر که به روش مبتنی بر هدف انتخاب شدند، گردآوری شد. در مجموع ۴ مصاحبه گروهی متمرکز انجام شد. به منظور غنای اطلاعات، از مشارکت کنندگان متفاوت (وضعیتهای اقتصادی- اجتماعی - مذهبی - فرهنگی مختلف و از هر دو جنسیت) استفاده شد. مدت زمان مصاحبه ها به طور میانگین ۹۰ دقیقه بود. مصاحبه با یک سوال باز و کلی شروع و سپس در جریان انجام مصاحبه ها تعدیل شد. تجزیه و تحلیل داده ها به طور مداوم، همزمان با جمع آوری داده ها و به روش تحلیل محتوای قراردادی انجام گردید.یافته ها: پس از تحلیل محتوا، داده ها در ۳۲ زیرطبقه و ۲ طبقه شامل نگرش معنوی در عامه سالمندان و نگرش سالمندان نسبت به وضعیت معنویت در کادر درمان طبقه بندی شدند.ویژگی های مرتبط با نگرش معنوی عامه سالمندان در ۲۲ زیر طبقه شامل: پذیرش خدا سوی بودن کرونا، تاوان گناهان و مجازات انسان به وسیله این بیماری، حس قریب الوقوع بودن مرگ در پی شیوع، حالات خوف و رجاء، توبه از گناهان احتمالی گذشته، ادای دین و حق الناس به مردم، تضرع، دوری از تکبر، تمرین صبر، توکل، نزدیک شدن به مقام رضا، توسل به معصومین (ع)، قرائت قرآن مجید، قرائت ادعیه (دعای فرج و دعای هفتم صحیفه سجادیه)، مواسات، قربانی، صدقه، همدلی، قناعت، نماز خواندن، ذکر اسماء خداوند و رشد معنوی بود.ویژگی های مرتبط با نگرش سالمندان نسبت به وضعیت معنویت کادر درمان نیز ۱۰ زیر طبقه شامل: کاهش پزشک ستیزی در جامعه، بالا رفتن شان و جایگاه کادر درمان در بین مردم، فداکاری، عطوفت، از خود گذشتگی، یاری رساندن به بیماران، عشق به خدمت، مسئولیت پذیری، تعهد به اخلاق حرفه ای و تلاش خستگی ناپذیر قرار داده شد.نتیجه گیری: به نظر می رسد وقوع پاندمی کووید-۱۹ سبب نگرشی نو نسبت به معنویت در کادر درمان و همچنین افزایش نیازهای معنوی در جامعه سالمندان شده است و آنان، معنویت را به عنوان یک راهبرد در جهت کاهش اضطراب و استرس در این بحران به کار گرفته اند.

کلیدواژه ها:

معنویت ، بحران نوپدید ، سالمندان ، ملایر