سقط جنین در فقه و حقوق ایران

امروزه، سقط جنین یکی از مسائل اجتماعی و حقوقی مورد بحث در تمام جوامع بشری است. در اکثر کشورها یکی از علل عمده سقط جنین افزایش جمعیت می باشد اما در دین مبین اسلام سقط جنین به دلیل کنترل جمعیت مجاز نیست. البته اخیرا سقط جنین در مواقع اضطرار مثل آن جایی که جان یا سلامتی مادر در خطر است و نیز در مواقعی که جنین ناقص الخلقه است، جایز شمرده شده و قانونی در این ارتباط تصویب و به تایید شورای نگهبان نیز رسیده است که در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد. بنابراین هدف مقاله حاضر بررسی سقط جنین در فقه و حقوق ایران میباشد، مساله سقطجنین هیچگاه، یک مساله پزشکی صرف نبوده است. بلکه، تقریبا در تمام کشورهای دنیا به لحاظ اهمیت فوق العاده ای که در مسائل فردی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ایجاد میکند، به نحوی از انحا موردتوجه دولتها قرارگرفته است. روش پژوهش حاضر به صورت توصیفی- تحلیلی در موضوع سقط از طریق انطباق با اصول و قواعد فقهی- حقوقی مذکور بوده است. نتایج نشان داد حرمت سقط جنین از دیدگاه اکثر فقها، یک مسیله مطلق نبوده و استثناء پذیر است. براساس قاعده نفی عسرو حرج، حکم حرمت سقط جنین برداشته می شود. مزاحمت جنین با حیات مادر نیز می تواند مجوزی برای سقط جنین باشد. اکثریت فقهای شیعی، آزادی سقط جنین را فقط در مورد جنین های ناسالم و ناقص الخلقه و در موارد بسیار ضروری درمانی مجاز می شمارند و عده ای از فقهای شیعی سقط جنین های ناشی از روابط نامشروع را مجاز می دانند سقط درمانی در قوانین ایران، حالتی است که ادامه حاملگی برای زن خطرناک و جان مادر به علت بیماری و ... در خطر باشد که قانونگذار تحت شرایطی خاص و با دریافت مجوز، آن را مجاز دانسته است. ضمن این که سقط جنین ناقص الخلقه موجب حرج مادر نیز در این محدوده قرار خواهد گرفت. با توجه به ضوابط قانونی سقط درمانی، امکان قطع دوران حاملگی برای جلوگیری از عوارض جسمانی یا روانی شدید زن، به خصوص درمورد جنین های ناشی از زنا و تجاوز به عنف، هنگامی که موجب عسر و حرج مادر باشد و به طور غیرمستقیم یابلندمدت جان او را تهدید نماید، پیش از ولوج روح و با احراز دقیق وضعیت، قابل اصلاح در قوانین فعلی است. به رغم تعیین تکلیف مواردی از سقط جنین در قانون سقط درمانی هنوز نظام حقوقی ایران در این زمینه جامع نبوده و نیاز به روشن شدن حکم پاره ای از موارد دیگر وجود دارد. پیشنهادشده است در یک بحث میان رشته ای ابعاد متفاوت موضوع مدنظر قانونگذار قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

سقط ، سقط درمانی ، سقط جنین ، فقه اسلامی ، قاعده عسر و حرج ، قاعدهی لا ضرر ، فقه شیعه ، حقوق ایران.