کاربرد مدل CA-Markov در شبیه سازی الگوی مکانی و زمانی تغییر کاربری اراضی (مطالعه موردی: استان اردبیل)

بررسی و پایش کاربری اراضی و اطلاع از وضعیت تغییرات پوشش اراضی از پیش نیازهای اساسی در مطالعات یک منطقه به شمارمی رود چرا که برنامه ریزی، تصمیمات آگاهانه و مدیریت بهینه منابع طبیعی و محیط زیست، وابسته به آگاهی در مورد نوع استفادهاراضی و تغییرات آینده است. مدلسازی تغییرات کاربری اراضی، اطلاعات ارزشمندی را برای درک بهتر این فرآیند، تعیین عوامل موثرو پیش بینی مناطق در معرض تغییر را فراهم می آورد. در این راستا هدف پژوهش حاضر، آشکار سازی تغییرات کاربری اراضی دردوره زمانی ۸۱ سال (۲۰۰۰-۲۰۱۸) با تصاویر ماهواره ای سنجنده TM ۲۰۰۰, ۲۰۱۰ و OLI ۲۰۱۸ و مدلسازی و پیش بینی تغییرات برای ۳۲ سال آینده (۲۰۵۰) با استفاده از مدل زنجیره مارکوف (CA-Markov) در استان اردبیل می باشد. در ابتدا به منظور آماده سازی داده ها برای پردازش و استخراج اطلاعات مفید، عملیات تصحیحات هندسی و رادیومتریک روی تصاویر ماهواره ایانجام گرفت. سپس جهت تهیه نقشه های کاربری اراضی این تصاویر طبقه بندی نظارت شده با استفاده از روش Maximum Likelihood صورت گرفت و کاربری اراضی بصورت ۸ کلاس Barren, Urban and Built-up Lands, Dense Forests, Open Forests, Forest/Cropland Mosaics, Natural Herbaceous, Herbaceous Croplands, Shrublands استخراج شدند. سپس با استفاده از صحت کیی و ضریب کاپا، دقت نقشههای کاربری اراضی تولید شده مورد ارزیابی قرار گرفت. در انتها با استفاده از مدل CA-Markov نقشه کاربری اراضی برای سال ۲۰۵۰ پیش بینی گردید. نتایج مدل حاکی از افزایش چشمگیر وسعت اراضی Natural Herbaceous (۱۱۹۶۳.۴۷ هکتار) و اراضی Shrublands (۱۴۲۱.۳۲ هکتار) و کاهش وسعت اراضی Barren ،Herbaceous Croplands و اراضی Open Forests؛ (۷۹۴۸.۶۸، ۴۱۸۰.۰۵ و ۲۱۵۵.۵ هکتار) طی ۳۲ سال آینده درمنطقه مورد مطالعه می باشد.

کلیدواژه ها:

مدل CA-Markov ، آشکارسازی تغییرات ، سنجش از دور ، تصاویر ماهواره ای ، مدلسازی