بررسی فرسایش پذیری و تولید رسوب در حوضه آبریز سد دز

از آنجا که اهمیت آب و مشکل کمبود آن از گذشته در ایران وجود داشته است، حفظ و حراست از منابع آبی موجود یک ضرورت انکارناپذیر بوده و لذا تحقیقات مربوط به فرسایش و رسوب بعنوان یکی از عوامل مهم کاهش حجم مفید مخازن سدها، از ویژگی و حساسیت خاصی برخوردار است . به همین دلیل در این پژوهش ، فرسایش پذیری و تولید رسوب در حوضه آبریز سد دز مورد بررسـی قـرار گرفتـه اسـت . حوضه آبریز سد دز از لحاظ موقعیت جغرافیایی در محدوده ′ 10 و 48° تا ′ 21 و 50° طول شرقی و ′ 36 و 32° تا ′ 7 و 34° عرض شـمالی واقع شده است . مساحت کل حوضه آبریز مورد مطالعه 17320 کیلومترمربع و طول محیط آن 875 کیلومتر می باشـد . در ایـن تحقیـ ق بـا توجه به ضرورت استفاده از دانش RS ، GIS در نیل به کاهش زمان، هزینه و خطرات ناشی از عملیات میـدانی و بـا توجـه بـه مزیتهـای روش PSIAC ، از این روش در قالب GIS استفاده گردیده است . امتیاز نهایی حاصل از جمع پارامترهای نه گانه مدل PSIAC در گستره حوضه آبریز سد دز حد اکثر 147 بدست آمد . طبـق نقـشه بدسـت آمـده تقریبـاً 35 درصـد حوضـه آبریـز سـد دز در زمـره نـواحی بـا فرسایش پذیری و تولید رسوب بالا قرار دارد . مقدار برآورد اولیه Qs طبق رابطه رسوب زایی حـدود 17247245 متـر مکعـب در سـال در گستره حوضه آبریز می باشد . این برآورد اولیه با استفا ده از مقدار اندازه گیری شده رسوب در محل سد دز مقایسه و کالیبره گردید . جهـت کالیبره نمودن عدد رسوب 17247245 ، این مقدار بر عدد رسوب حاصل از بررسی مخزن سد دز که 15/3 میلیون متـر مکعـب در سـال تعیین گردیده است، تقسیم شد . با احتساب ضریب تعدیلی معادل 0/88607 متر مکعـ ب، مقـدار تولیـد رسـوب حوضـه آبریـز سـد دز 15742800 متر مکعب در سال تعیین گردید . مقدار ضریب تعدیل در نقشه رستری اولیه تولید رسوب در محـیط GIS اعمـال گردیـد و نتیجه آن بعنوان نقشه نهایی برآورد تولید رسوب با استفاده از مدل MPSIAC تولید شد .

کلیدواژه ها:

فرسایش پذیری ، رسوب ، سنجش از دور ، مدل پسیاک ، حوضه آبریز سد دز